Kể từ sau vụ ám sát Kirk, Trump liên tục lập luận rằng vấn đề của nước Mỹ bắt nguồn từ các nhóm cánh tả. Chiến lược này đã khơi dậy tinh thần của Đảng Cộng hòa, những người đang tưởng niệm Kirk như một biểu tượng của tự do ngôn luận và “liệt sĩ chính trị”. Nhưng phe chỉ trích thuộc Đảng Dân chủ cho rằng chính Trump mới là người từng nhiều lần “bình thường hóa” bạo lực chính trị.
Trong một đoạn video dài bốn phút đăng tải chỉ vài giờ sau vụ nổ súng, Trump nói rằng nhiều năm qua phe cánh tả đã so sánh những nhân vật như Kirk với Đức Quốc xã, và điều đó “chịu trách nhiệm trực tiếp cho khủng bố mà chúng ta đang chứng kiến ngày nay, và nó phải chấm dứt ngay lập tức.”
Khi người dẫn chương trình Ainsley Earhardt hỏi làm thế nào để đất nước có thể đoàn kết — lưu ý rằng cả cánh hữu lẫn cánh tả đều có “những phần tử cực đoan” — Trump bảo vệ phe cánh hữu, cho rằng họ chỉ lo ngại về tội phạm, đồng thời lên án phe cánh tả là “tàn ác” và “kinh khủng.”
Hôm Chủ nhật, Trump tiếp tục khẳng định vấn đề “nằm ở phía cánh tả.”
Ông nói: “Khi bạn nhìn vào những kẻ kích động, những kẻ cặn bã nói xấu đất nước chúng ta, những vụ đốt cờ Mỹ ở khắp nơi — đó là cánh tả, không phải cánh hữu.”
Các Dân biểu Cộng hòa hưởng ứng
Chỉ vài giờ sau khi Kirk bị bắn, Dân biểu Nancy Mace (Cộng hòa - Nam Carolina) và Anna Paulina Luna (Cộng hòa - Florida) đều cáo buộc Đảng Dân chủ đã tạo ra môi trường khiến những người bảo thủ trở thành mục tiêu của bạo lực. Dân biểu Marjorie Taylor Greene (Cộng hòa - Georgia) thậm chí kêu gọi “ly hôn quốc gia” trong một bài đăng dài hôm thứ Hai, đổ lỗi cho phe cánh tả về cái chết của Kirk và cho rằng “hàng triệu người phe tả đã ăn mừng và công khai mong muốn tất cả chúng ta phải chết.”
Phe Dân chủ phản công
Tuy nhiên, bạo lực chính trị ảnh hưởng đến cả hai đảng, và cả hai bên đều từng là nạn nhân của những kẻ mang tư tưởng đối lập.
Nhiều Dân biểu Dân chủ đã phản bác nhận định của Trump rằng bạo lực chính trị chủ yếu bắt nguồn từ cánh tả.
Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro (Dân chủ) viết trên X:
“Không có đảng nào miễn nhiễm với bạo lực chính trị. Gia đình tôi và tôi có thể làm chứng cho điều đó.”
Shapiro từng có mặt tại dinh thống đốc cùng gia đình khi một người đàn ông phóng hỏa tòa nhà vào đêm đầu tiên của Lễ Vượt Qua, được cho là nhắm vào ông vì lập trường liên quan đến Israel và Gaza.
Ông nói thêm: “Việc dùng ngôn từ giận dữ và gọi đồng bào của chúng ta là ‘cặn bã’ — dù khác biệt có sâu sắc đến đâu — chỉ tạo thêm chia rẽ và làm cho việc hàn gắn trở nên khó khăn hơn.”
“Chúng ta đang ở bước ngoặt của nước Mỹ. Bạo lực vượt qua ranh giới đảng phái — và cách để giải quyết, có những cuộc tranh luận ôn hòa thực sự, là các lãnh đạo phải nói và hành động với sự rõ ràng về đạo đức. Điều đó phải bắt đầu từ Tổng thống.”
Dân biểu Joe Morelle (Dân chủ - New York), thành viên cấp cao của Ủy ban Quản trị Hạ viện, cho rằng nỗ lực “đổ lỗi cho hàng loạt người” là vô trách nhiệm và chỉ làm leo thang căng thẳng.
Trump và chiến lược chính trị
Việc Trump nhắm vào phe Dân chủ không có gì bất ngờ. Ông chưa bao giờ tự nhận mình là người đoàn kết quốc gia, và phần lớn thời gian cầm quyền là để chiều lòng cơ sở cử tri của mình.
Một số Dân biểu Dân chủ cho rằng các cuộc tấn công của Trump liên quan đến cái chết của Kirk sẽ không hiệu quả về mặt chính trị.
Dân biểu Jason Crow (Dân chủ - Colorado) viết: “Người dân Mỹ không ngây thơ. Họ đã thấy Trump kích động bạo lực chính trị và chia rẽ chúng ta.”
Ông nhắc lại việc Trump từng kích động đám đông tấn công Điện Capitol ngày 6/1/2021: “Ông ta đã xúi giục một đám đông tấn công Quốc hội và hành hung cảnh sát — rồi sau đó ân xá cho tội phạm bạo lực. Giờ thì ông ta đang lợi dụng một bi kịch để bịt miệng đối thủ chính trị.”
Tòa Bạch Ốc và phe Cộng hòa tiếp tục công kích
Phó Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc Stephen Miller hôm thứ Hai 15/9 tuyên bố có một mạng lưới rộng lớn các tổ chức thiên tả đang kích động bạo lực, dù không đưa ra chi tiết. Ông thề sẽ dùng toàn bộ sức mạnh của chính phủ liên bang để “xác định, phá vỡ, loại bỏ và tiêu diệt mạng lưới này.”
Thống đốc California Gavin Newsom (Dân chủ), người lên án vụ ám sát Kirk và kêu gọi bác bỏ bạo lực chính trị “trong MỌI hình thức”, cho rằng Miller đang lợi dụng vụ việc để công kích Đảng Dân chủ.
Ông viết trên X: “Hãy tỉnh dậy đi, nước Mỹ. Stephen Miller đã công khai gọi Đảng Dân chủ là tổ chức khủng bố. Đây không phải là vấn đề tội phạm hay an toàn. Đây là âm mưu phá hoại các thể chế dân chủ. Chúng ta không thể để bạo lực chính trị bị lợi dụng để đe dọa hàng chục triệu người Mỹ.”
Phó Tổng thống J.D. Vance, người dẫn chương trình radio của Kirk ngay tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ Hai cùng khách mời Miller, cũng khẳng định chính quyền sẽ hành động để xử lý cái mà ông gọi là “bạo lực đang mưng mủ ở cực tả.” Vance nói: “Trong khi phe chúng tôi cũng có kẻ điên, thì thực tế thống kê cho thấy phần lớn những kẻ cực đoan trong chính trị Mỹ hiện nay là thành viên tự hào của phe cực tả.”
Lời kêu gọi bình tĩnh
Một số đảng viên Cộng hòa khác lại gửi tín hiệu khác.
Thống đốc Utah Spencer Cox (Cộng hòa) kêu gọi công chúng không nên chỉ trích phe đối lập khi chưa rõ động cơ của hung thủ.
Ông nói tại cuộc họp báo công bố bắt giữ nghi phạm Tyler Robinson, 22 tuổi:
“Chỉ có một người phải chịu trách nhiệm cho những gì đã xảy ra, và người đó hiện đã bị bắt, sắp bị truy tố và sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.”
“Vấn đề với bạo lực chính trị là nó sẽ lây lan, bởi vì chúng ta luôn có thể chỉ tay vào phía bên kia. Tới một lúc nào đó, chúng ta phải tìm ra lối thoát, nếu không mọi thứ sẽ còn tệ hơn nhiều. Nhưng đây là những lựa chọn mà chúng ta có thể thực hiện.”
Tòa phúc thẩm không cho phép Trump sa thải Lisa Cook trước cuộc họp của Fed.
Một tòa phúc thẩm liên bang hôm thứ Hai 15/9 đã từ chối yêu cầu của chính quyền Trump về việc cho phép sa thải bà Lisa Cook, thành viên Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed), trước cuộc họp của Fed trong tuần này, mở ra khả năng dẫn đến một cuộc chiến tại Tòa án Tối cao.
Nếu không có sự can thiệp của Tối cao Pháp viện, Cook sẽ tham gia bỏ phiếu về việc cắt giảm lãi suất trong cuộc họp sắp tới của Fed, sau khi một thẩm phán tuần trước phán quyết việc sa thải bà có khả năng là trái pháp luật và khôi phục vị trí cho bà trong khi vụ kiện vẫn tiếp diễn.
Phán quyết 2–1 của Tòa phúc thẩm Liên bang khu vực Columbia giữ nguyên phán quyết này, tạm thời bác bỏ nỗ lực của Tổng thống Trump muốn sa thải Cook với cáo buộc gian lận thế chấp.
“Trong hoàn cảnh đặc biệt này, và với khả năng thành công cao của Cook ít nhất là ở khía cạnh quyền được xét xử công bằng, yêu cầu của chính phủ bị bác bỏ là hoàn toàn hợp lý,” Thẩm phán Brad Garcia viết trong ý kiến đa số.
Garcia cùng Thẩm phán Michelle Childs — cả hai đều được cựu Tổng thống Biden bổ nhiệm — đã đồng tình với quyết định này.
Trong khi đó, Thẩm phán Gregory Katsas, thành viên duy nhất trong hội đồng được Trump bổ nhiệm, đã phản đối.
“Quan điểm của tôi là Cook không thể chứng minh có sai sót, chứ chưa nói đến một sai sót nghiêm trọng đến mức cần phải sửa chữa,” Katsas viết.
Trump đã sa thải Cook vào cuối tháng trước sau khi có đơn tố giác hình sự, cáo buộc bà khai man khi cho rằng các bất động sản tại Michigan và Georgia là nơi ở chính trong cùng năm 2021, và khai báo một bất động sản khác là “nhà thứ hai” một cách không đúng.
Tổng thống Trump từ lâu đã chỉ trích Fed vì không hạ lãi suất nhanh hơn, và việc sa thải Cook đánh dấu nỗ lực mới nhất của ông nhằm loại bỏ lãnh đạo các cơ quan độc lập, vốn theo luật liên bang chỉ có thể bị bãi nhiệm khi có “lý do chính đáng.”
Tại các cơ quan khác, Trump thường không viện dẫn lý do chính đáng, mà thay vào đó lập luận rằng các quy định bảo vệ việc miễn nhiệm là vi hiến. Tuy nhiên, với Fed, ông cho rằng mình có lý do hợp pháp và tuân thủ luật định. Các luật sư của chính quyền lập luận rằng tòa án không có quyền nghi ngờ quyết định của tổng thống về cáo buộc gian lận thế chấp, vì đây là lý do hợp lệ để bãi nhiệm.
“Công chúng và hành pháp đều có lợi ích trong việc đảm bảo tính liêm chính của Fed, và điều đó đòi hỏi phải tôn trọng thẩm quyền của Tổng thống được pháp luật cho phép để bãi nhiệm các Thống đốc ‘vì lý do chính đáng’ khi lý do đó phát sinh,” Bộ Tư pháp viết trong hồ sơ gửi tòa hôm Chủ nhật.
Luật sư của Cook đã cảnh báo tòa phúc thẩm không nên can thiệp. Họ cho rằng Trump không có lý do hợp pháp và Cook có quyền được tổ chức phiên điều trần để phản bác cáo buộc.
Họ cũng viện dẫn các báo cáo tuần trước cho thấy Cook từng gọi bất động sản ở Atlanta của mình là “nhà nghỉ dưỡng” trong một bản ước tính khoản vay, làm suy yếu các cáo buộc chống lại bà.
“Một lệnh đình chỉ từ tòa án sẽ là tín hiệu đầu tiên cho thấy hệ thống chính quyền của chúng ta không còn có thể đảm bảo tính độc lập của Fed,” các luật sư của Cook viết.
“Sau đó, chẳng có gì ngăn tổng thống sa thải các thành viên khác của Hội đồng dựa trên những cái cớ hời hợt tương tự. Thời kỳ độc lập của Fed sẽ chấm dứt,” họ nói thêm.
Luật sư của Cook khẳng định dứt khoát rằng bà “chưa bao giờ phạm tội gian lận thế chấp.”
Vụ việc đến tay Tòa phúc thẩm D.C. sau khi Thẩm phán Jia Cobb, một người do Biden bổ nhiệm, hôm thứ Ba đã khôi phục vị trí cho Cook trong lúc vụ kiện tiếp tục.
Điều này khiến chính quyền phải gấp rút kháng cáo trước cuộc họp của Fed trong tuần này, nơi giới kinh tế dự đoán cơ quan này sẽ hạ lãi suất chủ chốt.
Sau thất bại tại Tòa phúc thẩm D.C., chính quyền vẫn có thể tìm kiếm sự can thiệp từ Tòa án Tối cao, cơ quan vốn thường đứng về phía Trump trong các vụ khẩn cấp.
The Hill đã liên hệ với nhóm pháp lý của Cook và Nhà Trắng để lấy ý kiến phản hồi.
HẠNH DƯƠNG
Tổng hợp.
www.Vietpressusa.us