VietPressUSA (27/9/2025): Trong lần đầu tiên xuất hiện trên sân khấu thế giới, nhà lãnh đạo quyền lực thứ hai của Trung Quốc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo quen thuộc của quốc gia về các hành động hung hăng và đơn phương trong chính trị toàn cầu. Ông đã có một bài phát biểu vào thứ Sáu, chứa đầy những lời ám chỉ lặp lại mối quan ngại lâu nay về Hoa Kỳ và đặc biệt là chính quyền Trump.
 |
| Ảnh: Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường phát biểu tại phiên họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, thứ Sáu, ngày 26 tháng 9 năm 2025. (Ảnh: AP/Richard Drew) |
Những phát biểu của Thủ tướng Lý Cường cũng đánh dấu sự trỗi dậy không ngừng của chính ông sau khi được đề bạt làm thủ tướng hơn hai năm trước. Trong một bài phát biểu mang tầm vóc và quyết đoán, ông đã định vị Bắc Kinh như một người bảo vệ trật tự thế giới trong thời đại hỗn loạn đang lan rộng.
Mặc dù ông Lý không đưa ra bất kỳ thông báo quan trọng hay tiết lộ chính sách nào, một thông lệ của Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc trong những năm gần đây, những bình luận của ông vẫn rất đáng chú ý.
"Chủ nghĩa đơn phương và tư duy Chiến tranh Lạnh đang tái xuất hiện," ông Lý nói trước Đại hội đồng LHQ. "Lịch sử luôn nhắc nhở chúng ta rằng khi sức mạnh quyết định lẽ phải, thế giới sẽ có nguy cơ chia rẽ và thụt lùi. Nếu luật rừng quay trở lại và kẻ yếu bị bỏ mặc làm mồi cho kẻ mạnh, xã hội loài người sẽ phải gánh chịu thêm nhiều đổ máu và tàn bạo."
Bài phát biểu diễn ra trong bối cảnh Hoa Kỳ và Trung Quốc, hai thế lực lớn nhất trong nền kinh tế toàn cầu, đang cố gắng đưa quan hệ trở lại đúng hướng sau một loạt rạn nứt. Căng thẳng vẫn ở mức cao về các vấn đề từ số phận của TikTok do Trung Quốc sáng lập cho đến viễn cảnh về các mức thuế quan khắc nghiệt mà Nhà Trắng của Donald Trump đã áp đặt hồi đầu năm trước khi bị tạm dừng. Ông Trump và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh kinh tế khu vực APEC tại Hàn Quốc vào cuối tháng tới.
Một Sứ Giả Mới Trên Sân Khấu Thế Giới
Ông Lý, 66 tuổi, được coi là nhân vật cao thứ hai trong chính phủ Trung Quốc sau nhà lãnh đạo tối cao Tập Cận Bình. Không giống như người tiền nhiệm, người phần lớn bị ông Tập gạt ra ngoài lề, ông Lý là một người trung thành tuyệt đối. Quyết định của ông Tập, người đã lớn tuổi, nhường sân khấu LHQ cho ông Lý, người thường giám sát nền kinh tế quốc gia, là một điều đáng chú ý. Trong khi bản thân ông Tập đã từng phát biểu trước Đại hội đồng trong quá khứ đáng chú ý là qua video trong thời gian đại dịch nhà ngoại giao hàng đầu Vương Nghị gần đây lại là người thường được chọn cho các bài phát biểu tại LHQ.
Bài phát biểu lần này là một sự khác biệt rõ rệt so với bài phát biểu cao cấp khác của ông Lý hồi đầu năm tại phiên khai mạc Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc. Những phát biểu đó khô khan và tập trung vào tài chính, theo thông lệ của các thủ tướng tại diễn đàn trong nước.
Nhưng lần này thì không. Bài phát biểu của ông chứa đầy những hình ảnh vĩ đại, mang đậm văn hóa Trung Hoa, định vị đất nước ông là người bảo vệ trật tự thế giới. "Thủy triều lịch sử vẫn cuồn cuộn chảy, và con đường vĩ đại vẫn bằng phẳng và vững chắc," ông nói. Ông cũng đưa ra một suy ngẫm cá nhân, gần như lãng mạn, về lần đầu tiên phát biểu tại LHQ.
“Đến trụ sở Liên Hiệp Quốc lần này, tôi thấy hơn 190 lá cờ quốc gia xếp hàng trước tòa nhà và bay trong gió. Tôi thấy những tác phẩm điêu khắc về việc rèn gươm thành lưỡi cày và về sự bất bạo động với thông điệp mạnh mẽ đã được thời gian kiểm chứng. Và tôi thấy các nhân viên từ nhiều vùng miền, thuộc nhiều chủng tộc và màu da khác nhau đang cùng nhau làm việc vì những mục tiêu chung của nhân loại,” ông nói. “Những gì tôi thấy khiến tôi suy nghĩ: Con người, đồ vật và cảnh tượng đại diện cho hòa bình, tiến bộ và phát triển này chính là lý do tại sao chúng ta chọn kỷ niệm chiến thắng. Chúng cũng là nguồn cảm hứng để chúng ta cùng nhau tiến về phía trước.”
Chủ Nghĩa Đa Phương Như một Đối Trọng
Trung Quốc, quốc gia luôn nhấn mạnh chủ nghĩa đa phương, sự đồng thuận và hợp tác trong hầu hết các tuyên bố chính sách đối ngoại, từ lâu đã coi Liên Hiệp Quốc là một đối trọng với những gì họ xem là sự thống trị và kiêu ngạo của Mỹ. Trung Quốc có xu hướng sử dụng chủ nghĩa đa phương như một công cụ để đạt được mục đích như một bức tường thành chống lại "những kẻ bá quyền," từ đồng nghĩa ưa thích của họ dành cho Hoa Kỳ trong nhiều thập kỷ.
Điều này đặc biệt rõ ràng khi ông nhắm vào cách tiếp cận thương mại của chính quyền Trump. "Một nguyên nhân chính gây ra tình trạng trì trệ kinh tế toàn cầu hiện nay là sự gia tăng các biện pháp đơn phương và bảo hộ như tăng thuế quan và dựng lên các bức tường và rào cản," ông Lý nói.
Giống như nhận xét đó, bài phát biểu của ông chứa đầy những khẳng định, dù không mới mẻ đối với chính phủ của ông, nhưng lại đặc biệt mạnh mẽ khi nhìn qua lăng kính quan hệ Mỹ-Trung—nhất là với một chính quyền Trump thứ hai đã nhấn mạnh triết lý "Nước Mỹ trên hết" còn hơn cả nhiệm kỳ đầu. Những lời chỉ trích rất rõ ràng:
"Việc tiếp tục đối đầu theo kiểu phe phái hoặc cố tình dùng vũ lực chỉ khiến hòa bình xa rời hơn."
"Nỗi ám ảnh với cái gọi là sự vượt trội về văn minh hay các nhóm dựa trên ý thức hệ chỉ gây ra thêm chia rẽ và đối đầu."
"Đoàn kết nâng mọi người lên trong khi chia rẽ kéo tất cả xuống."
"Làm sao chúng ta, khi đối mặt với những hành vi bá quyền và bắt nạt vô đạo đức, lại có thể im lặng và khuất phục vì sợ hãi sức mạnh?"
Tuy nhiên, đáng chú ý là có hai từ không hề xuất hiện trong bài phát biểu của ông Lý: “Hoa Kỳ.” Bản thân điều đó đã là một hành động ngoại giao nhỏ một cách để đưa ra lời chỉ trích sắc bén mà không nêu đích danh đối thủ, đảm bảo thông điệp được gửi đi mà không chính thức làm leo thang cuộc đối đầu.
Tom.