VietPress USA (13/5/2025): 
Dưới đây là danh sách tổng hợp 14 vị Giáo hoàng đã chọn tông hiệu Lêô, từ Lêô Cả đến Lêô XIV, với các thông tin yêu cầu: thứ tự, tên thật, gốc dân nước, thời gian trị vì, và tất cả các sự kiện quan trọng trong nhiệm kỳ của từng vị.
Hạnh Dương
www.Vietpressusa.us
Ghi chú trước:
- Tính toán thời gian trị vì: Số năm, tháng, ngày được tính chính xác dựa trên lịch Gregorian (hoặc Julian cho các Giáo hoàng trước thế kỷ 16) bằng cách trừ ngày kết thúc và ngày bắt đầu, có điều chỉnh cho các tháng và năm nhuận. Đối với Lêô XIV, thời gian được tính đến ngày hiện tại (11 tháng 5 năm 2025).
- Nguồn thông tin: Dữ liệu từ Wikipedia tiếng Việt và tiếng Anh, Vatican News, Annuario Pontificio (phiên bản 2003), và các tài liệu lịch sử Giáo hội. Các sự kiện quan trọng được liệt kê đầy đủ dựa trên các đóng góp hoặc sự kiện nổi bật trong sử liệu.
- Tên thật: Một số Giáo hoàng thời kỳ đầu (Lêô 1 đến Lêô VIII) không có tên thật rõ ràng trong sử liệu, chỉ được ghi nhận qua tông hiệu.
- Gốc dân nước: Dựa trên nơi sinh hoặc nguồn gốc gia đình được ghi nhận.
- Sự kiện quan trọng: Bao gồm tất cả các sự kiện nổi bật trong triều đại của mỗi Giáo hoàng, được sắp xếp theo thứ tự thời gian hoặc mức độ ảnh hưởng khi phù hợp.
| 1 | Lêô Cả | Không rõ tên thật | Ý (Rôma) | Từ ngày 29 tháng 9 năm 440 đến ngày 10 tháng 11 năm 461 | 21 năm, 1 tháng, 12 ngày | Gặp và thuyết phục Attila the Hun rút quân khỏi Ý năm 452, cứu Rôma khỏi tàn phá. Soạn Tome của Lêô, tài liệu thần học định hình học thuyết về hai bản tính của Chúa Kitô tại Công đồng Chalcedon (451). Khẳng định quyền tối thượng của Tòa Thánh Rôma đối với các Giáo hội khác. Được tôn vinh là Tiến sĩ Hội thánh nhờ các bài giảng và thư tín thần học. Tổ chức cứu trợ dân chúng trong các cuộc xâm lược của người Vandal năm 455. |
| 2 | Lêô II | Không rõ tên thật | Ý (Sicily) | Từ ngày 17 tháng 8 năm 682 đến ngày 3 tháng 7 năm 683 | 10 tháng, 16 ngày | Chuẩn hóa các nghi lễ phụng vụ và thánh ca trong Giáo hội. Xác nhận các quyết định của Công đồng Constantinople III (680–681), chống lạc thuyết Monothelitism. Phong thánh nhờ đời sống thánh thiện và đóng góp phụng vụ. Ban hành các thư tín thúc đẩy kỷ luật giáo sĩ. |
| 3 | Lêô III | Không rõ tên thật | Ý (Rôma) | Từ ngày 27 tháng 12 năm 795 đến ngày 12 tháng 6 năm 816 | 20 năm, 5 tháng, 16 ngày | Đội vương miện cho Charlemagne làm Hoàng đế La Mã Thần thánh ngày 25 tháng 12 năm 800, đặt nền móng cho Đế quốc La Mã Thần thánh. Sống sót sau âm mưu ám sát năm 799 và được Charlemagne bảo vệ. Phong thánh nhờ vai trò củng cố liên minh Giáo hội và thế quyền. Xây dựng và tu sửa các nhà thờ ở Rôma. Ban hành các quy định chống simony (mua bán chức thánh). |
| 4 | Lêô IV | Không rõ tên thật | Ý (Rôma) | Từ ngày 10 tháng 4 năm 847 đến ngày 17 tháng 7 năm 855 | 8 năm, 3 tháng, 7 ngày | Dựng tường thành quanh Vatican để bảo vệ Rôma khỏi quân Saracen, nay gọi là "Thành Lêô". Tổ chức liên minh hải quân đánh bại quân Saracen tại trận Ostia (849). Phong thánh nhờ lòng đạo đức và bảo vệ Giáo hội trước ngoại xâm. Tái thiết Rôma sau các cuộc tấn công của Saracen. Ban hành các cải cách kỷ luật giáo sĩ. |
| 5 | Lêô V | Không rõ tên thật | Ý (Ardea) | Từ ngày 7 tháng 7 năm 903 đến ngày 30 tháng 9 năm 903 | 2 tháng, 23 ngày | Bị Hồng y Christopher lật đổ và giam cầm, đánh dấu thời kỳ hỗn loạn Saeculum obscurum. Ban hành epistola tuitionis miễn thuế cho các giáo sĩ Bologna. Triều đại ngắn ngủi, bị soán ngôi bởi ngụy Giáo hoàng Christopher. |
| 6 | Lêô VI | Không rõ tên thật | Ý (Rôma) | Từ ngày 1 tháng 6 năm 928 đến ngày 28 tháng 2 năm 929 | 8 tháng, 27 ngày | Được nữ quý tộc Marozia đưa lên ngôi, phản ánh thời kỳ suy đồi quyền lực Giáo hoàng. Cố gắng thiết lập hòa bình giữa các gia đình quý tộc hiếu chiến ở Rôma. Dẫn dắt nỗ lực chống lại các cuộc xâm lược của Saracen và Hungary. Ban hành các sắc lệnh bảo vệ tài sản Giáo hội. |
| 7 | Lêô VII | Không rõ tên thật | Ý (Rôma) | Từ ngày 3 tháng 1 năm 936 đến ngày 13 tháng 7 năm 939 | 3 năm, 6 tháng, 10 ngày | Thúc đẩy cải cách Cluniac, nâng cao kỷ luật trong các tu viện. Làm trung gian hòa giải giữa các vương quốc Ý và Đức. Bị quyền lực thế tục của Alberic II kiểm soát trong triều đại. Ban hành các thư tín kêu gọi cải tổ Giáo hội. |
| 8 | Lêô VIII | Không rõ tên thật | Ý (Rôma) | Từ ngày 4 tháng 12 năm 963 đến ngày 1 tháng 3 năm 965 | 1 năm, 2 tháng, 25 ngày | Được Hoàng đế Otto I bổ nhiệm, gây tranh cãi về tính hợp pháp (một số xem là ngụy Giáo hoàng). Chủ trì Công đồng Rôma (964) phế truất Giáo hoàng đối thủ Gioan XII. Bị lật đổ tạm thời rồi được Otto I khôi phục. Ban hành các sắc lệnh củng cố quyền lực Giáo hoàng dưới sự bảo trợ của Otto I. |
| 9 | Lêô IX | Bruno von Egisheim-Dagsburg | Đức (Alsace) | Từ ngày 12 tháng 2 năm 1049 đến ngày 19 tháng 4 năm 1054 | 5 năm, 2 tháng, 7 ngày | Khởi xướng cải cách chống simony và hôn nhân giáo sĩ. Góp phần dẫn đến Đại ly giáo Đông-Tây năm 1054 do xung đột với Thượng phụ Constantinople. Phong thánh nhờ đời sống thánh thiện và nỗ lực cải tổ. Tham gia chiến dịch quân sự chống người Norman ở miền Nam Ý, bị bắt làm tù binh năm 1053. Tổ chức các công đồng cải cách tại Rôma, Pavia, và Mainz. |
| 10 | Lêô X | Giovanni de' Medici | Ý (Florence) | Từ ngày 11 tháng 3 năm 1513 đến ngày 1 tháng 12 năm 1521 | 8 năm, 8 tháng, 20 ngày | Tài trợ nghệ thuật và xây dựng Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, thúc đẩy văn hóa Phục hưng. Chính sách bán ân xá dẫn đến cuộc Cải cách Tin Lành của Martin Luther. Thuộc gia tộc Medici, sử dụng quyền lực Giáo hoàng để củng cố ảnh hưởng chính trị. Ban hành sắc lệnh Exsurge Domine năm 1520, lên án Martin Luther. Tổ chức Công đồng Lateran V (1512–1517) để cải cách Giáo hội. Liên minh với các vua chúa châu Âu để chống lại Đế quốc Ottoman. |
| 11 | Lêô XI | Alessandro Ottaviano de' Medici | Ý (Florence) | Từ ngày 1 tháng 4 năm 1605 đến ngày 27 tháng 4 năm 1605 | 26 ngày | Triều đại ngắn kỷ lục (26 ngày), một trong những triều đại ngắn nhất lịch sử. Thuộc gia tộc Medici, là thành viên thứ hai làm Giáo hoàng. Có ý định làm trung gian hòa giải giữa Pháp và Tây Ban Nha. Bắt đầu kế hoạch cải tổ Giáo hội nhưng không kịp thực hiện do qua đời. |
| 12 | Lêô XII | Annibale Francesco Clemente Melchiore Girolamo Nicola della Genga | Ý (Genga) | Từ ngày 28 tháng 9 năm 1823 đến ngày 10 tháng 2 năm 1829 | 5 năm, 4 tháng, 13 ngày | Phản đối các phong trào tự do, duy trì chính sách bảo thủ trong Giáo hội. Tổ chức Năm Thánh 1825, thu hút hàng triệu khách hành hương. Tái cơ cấu hệ thống giáo dục Công giáo tại Ý. Ban hành các quy định hạn chế ảnh hưởng của các hội kín. Cải tổ Tòa án Dị giáo Rôma.|
| 13 | Lêô XIII | Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci | Ý (Carpineto Romano) | Từ ngày 20 tháng 2 năm 1878 đến ngày 20 tháng 7 năm 1903 | 25 năm, 5 tháng | Ban hành tông thư Rerum Novarum (1891), đặt nền móng cho học thuyết xã hội Công giáo, bảo vệ quyền người lao động. Ban hành 11 tông thư về Kinh Mân Côi, nâng cao lòng sùng kính Đức Maria. Triều đại dài thứ ba trong lịch sử Giáo hoàng (25 năm). Mở cửa kho lưu trữ Vatican cho các nhà nghiên cứu. Thúc đẩy hòa giải giữa Giáo hội và các quốc gia hiện đại. |
| 14 | Lêô XIV | Robert Francis Prevost | Hoa Kỳ (Chicago) | Từ ngày 8 tháng 5 năm 2025 đến nay | Đang trị vì (tính đến ngày 11 tháng 5 năm 2025: 3 ngày) | Là Giáo hoàng đầu tiên từ Hoa Kỳ và Bắc Mỹ. Dành nhiều năm truyền giáo ở Peru, đấu tranh chống tham nhũng và bảo vệ nhân quyền. Cam kết duy trì cải cách và học thuyết xã hội của Giáo hoàng Phanxicô, nhấn mạnh hòa bình và công lý. Kêu gọi đối thoại liên tôn và giải quyết biến đổi khí hậu trong các phát biểu đầu tiên. |
Trích từ Ban Biên Tập Công Giáo Việt Nam.
Hạnh Dương
www.Vietpressusa.us
