VietPress USA (28/7/2025): Tổng thống Trump hôm thứ Hai 28/7 đã cho thấy sự khác biệt với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu về cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra ở Gaza, nơi Trump thừa nhận có “tình trạng đói thực sự” xảy ra.
Ông Trump nói với các phóng viên trong cuộc gặp với Thủ tướng Anh Keir Starmer rằng ông “không hoàn toàn” đồng ý với tuyên bố của Netanyahu rằng không có đói nghèo ở Gaza, vùng đất đang bị tàn phá bởi cuộc chiến của Israel chống lại Hamas. Tổng thống cũng cho biết Mỹ sẽ đóng vai trò tích cực hơn trong việc đưa thực phẩm vào khu vực này.
Tuy vậy, Trump chưa đi xa như một số lãnh đạo châu Âu khi kêu gọi công nhận nhà nước Palestine. Ông cũng chủ yếu tránh chỉ trích trực tiếp Israel vì vai trò ngăn chặn viện trợ đến người Palestine.
“Ý tôi là, dựa trên hình ảnh truyền hình, tôi nghĩ không hẳn như vậy bởi những đứa trẻ đó trông rất đói,” Trump nói khi được hỏi về tuyên bố của Netanyahu.
Ông Starmer, đứng bên cạnh Trump sau khi hai bên chào hỏi nhau tại Scotland, gọi tình hình ở Gaza – nơi có những bức ảnh trẻ em suy dinh dưỡng cùng các báo cáo cứ 3 người thì 1 người phải trải qua nhiều ngày không ăn – là “hoàn toàn không thể chịu đựng được” và “kinh tởm”.
Trump và chính quyền của ông đã tham gia các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas, nhưng đến nay chưa có thỏa thuận nào được duy trì. Gần đây, Trump đổ lỗi cho Hamas là trở ngại cho thỏa thuận.
Tuy nhiên, tổng thống cũng thường thể hiện sự bực bội với Netanyahu, và mối quan hệ giữa hai người từng bị thử thách trước đó, với đánh giá trái ngược về tình trạng đói nghèo ở Gaza là ví dụ mới nhất.
Mona Yacoubian, giám đốc chương trình Trung Đông tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nói: “Ông ấy dường như có cái nhìn khác về những gì đang xảy ra trên thực địa ở Gaza liên quan đến đói nghèo hay nạn đói trầm trọng.”
Bà cũng nói thêm: “Ông ấy có vẻ mở cửa cho khả năng tăng nguồn tài trợ hoặc có cách tiếp cận mới. Nhưng liệu điều đó có chuyển thành hành động cụ thể hay không thì là câu hỏi khác, bởi chúng ta đã nhiều lần thấy tổng thống đưa ra một quan điểm rồi trong vòng 24 giờ lại thay đổi hoàn toàn.”
Trump đã thành công trong việc thuyết phục Netanyahu rút các chiến đấu cơ đang bay tới Iran sau khi tuyên bố thành công trong việc đạt ngừng bắn giữa Israel và Iran. Trump cũng vượt qua Netanyahu để giải cứu một con tin Mỹ gốc Israel do Hamas bắt giữ và đạt thỏa thuận với lực lượng Houthi ở Yemen ngừng tấn công các tàu trên Biển Đỏ.
Tháng 5, đại sứ Mỹ tại Israel, Mike Huckabee, thông báo Mỹ sẽ dẫn đầu việc đưa viện trợ vào Gaza giữa lúc Israel phong tỏa vùng này. Israel cũng đồng ý ủng hộ Quỹ Nhân đạo Gaza do Mỹ sáng lập (GHF) làm đơn vị duy nhất phân phối viện trợ trong dải Gaza.
Tuy nhiên, GHF đã bị chỉ trích dữ dội vì góp phần vào sự hỗn loạn và bất ổn quanh việc phân phát viện trợ: Người Palestine đói nghèo báo cáo bị quân đội Israel bắn, có cáo buộc các nhà thầu của GHF sử dụng đạn thật, và tình trạng đông đúc, không an toàn đã gây ra thương tích và tử vong.
Một nhóm các nghị sĩ Dân chủ tại Thượng viện Mỹ viết trong thư gửi chính quyền hôm thứ Hai: “Từ khi kế hoạch GHF bắt đầu, các báo cáo công khai cho thấy hơn 700 người đói nghèo đã chết và gần 5.000 người bị thương trong lúc tuyệt vọng tìm kiếm thực phẩm tại hoặc gần các điểm phân phát hỗn loạn của GHF.”
“Hội đồng chính phủ Mỹ phải ngừng hỗ trợ hoạt động của Quỹ Nhân đạo Gaza và sử dụng ảnh hưởng của mình để thúc giục chính phủ Netanyahu quay trở lại cơ chế do Liên Hợp Quốc dẫn dắt, vừa vì sự an toàn và phúc lợi của người Palestine tại Gaza, vừa để bảo vệ các nguyên tắc nhân đạo đã tồn tại hàng thập kỷ.”
Chỉ trích của Trump về tình hình nhân đạo ở Gaza được đưa ra sau khi Israel tuyên bố trong cuối tuần sẽ có thêm các bước để cải thiện việc tiếp cận thực phẩm của người Palestine, đáp lại sự phẫn nộ ngày càng tăng trên thế giới khi đổ lỗi Israel gây ra cuộc khủng hoảng thực phẩm.
Israel từ tháng 3 đã phong tỏa Gaza, chặn viện trợ nhân đạo và các hàng hóa khác không được vào vùng đất này.
Tuy nhiên, Jerusalem đổ lỗi cho Liên Hợp Quốc và các tổ chức quốc tế khác không nhận lấy các pallet thực phẩm, và cho rằng Hamas phải chịu trách nhiệm duy nhất về sự khốn khổ ở dải Gaza. Các quan chức LHQ và tổ chức cứu trợ lập luận rằng việc phân phối thực phẩm quá nguy hiểm nếu không có sự phối hợp ý nghĩa với Israel bên trong dải Gaza.
Philippe Lazzarini, tổng ủy viên UNRWA (cơ quan LHQ về người tị nạn Palestine), đăng trên mạng xã hội X hôm thứ Sáu: “Khi các rào cản hành chính và chính trị được gỡ bỏ, cộng đồng nhân đạo đã chứng minh có thể cung cấp viện trợ với quy mô lớn, một cách có phẩm giá, không bị chuyển hướng. Trong thời gian ngừng bắn đầu năm nay, chúng ta đã thành công trong việc đảo ngược tình trạng đói nghèo ngày càng trầm trọng.”
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết hôm thứ Bảy sẽ bắt đầu thả lương thực từ trên không, tạm thời ngừng chiến đấu và mở các hành lang nhân đạo được chỉ định “để cho phép các đoàn xe của LHQ vận chuyển thực phẩm và thuốc men đến người dân một cách an toàn.”
Đại sứ Israel tại Mỹ, Yechiel Leiter, ra tuyên bố hôm Chủ nhật kêu gọi LHQ và các tổ chức liên quan hợp tác với nỗ lực của IDF và chấm dứt chính sách tẩy chay nhằm cản trở cơ chế truyền thống cho phép viện trợ được chuyển đến tay Hamas.
Thứ Sáu tuần trước, Trump hầu như không trả lời các câu hỏi về khủng hoảng ở Gaza, thay vào đó liên tục đổ lỗi cho Hamas về thất bại đàm phán hòa bình và ám chỉ Israel sẽ phải “hoàn thành công việc.”
Nhưng giọng điệu của ông thay đổi hôm thứ Hai khi gặp Starmer, người đã gọi tình hình ở Gaza là “hoàn toàn không thể chịu đựng được.”
Trump nói với báo chí trong cuộc họp rằng Mỹ sẽ làm việc để thành lập “các trung tâm thực phẩm” ở Gaza. Ông không nói rõ Mỹ sẽ tham gia trực tiếp hay tổ chức thứ ba sẽ hỗ trợ, nhưng cho biết đây sẽ là nỗ lực chung với các quốc gia khác.
“Tôi biết quốc gia của ông đang tham gia cùng chúng tôi, và tất cả các nước châu Âu cũng tham gia, cùng với một số nước khác cũng gọi điện và muốn giúp đỡ. Vì vậy chúng tôi sẽ lập các trung tâm thực phẩm, nơi mọi người có thể đến mà không bị rào cản. Chúng tôi sẽ không dựng hàng rào,” Trump nói.
“Chúng tôi sẽ phối hợp với Mỹ. Chúng tôi sẽ giúp đỡ về thực phẩm… và sẽ đưa thực phẩm đến đó, và chúng tôi cũng sẽ đảm bảo không có rào cản nào cản trở người dân,” ông nói khi được hỏi các trung tâm thực phẩm sẽ hoạt động ra sao.
Khi được hỏi Israel, vốn đã hạn chế viện trợ vào Gaza trong nhiều tháng, có thể làm gì thêm để đưa thực phẩm đến người Palestine, Trump nói ông nghĩ Israel “có thể làm nhiều” trước khi cáo buộc Iran phá hoại các cuộc đàm phán ngừng bắn dù chính quyền ông đã tuyên bố Tehran đang suy yếu sau các cuộc tấn công của Israel.
Trump và Netanyahu về cơ bản có mối quan hệ tốt mặc dù thỉnh thoảng có trục trặc. Trump từng kêu gọi hủy phiên tòa tham nhũng chống lại Netanyahu, trong khi nhà lãnh đạo Israel từng trao cho Trump một lá thư đề cử ông cho giải Nobel Hòa bình trong chuyến thăm Tòa Bạch Ốc gần đây.
Phần lớn Đảng Cộng hòa cũng ủng hộ Israel mạnh mẽ, và chưa rõ liệu có sự chia rẽ kéo dài nào giữa Trump và Netanyahu đủ để dẫn đến thay đổi lớn trong chính sách Mỹ hay không.
Nhưng có dấu hiệu một số phần trong lực lượng ủng hộ Trump đang ngày càng thất vọng với Israel, với những hình ảnh từ Gaza làm tăng thêm tiếng nói kêu gọi thay đổi.
Theo Von, người dẫn một trong những podcast phổ biến nhất nước Mỹ và từng mời Trump cùng Phó Tổng thống Vance tham gia chương trình, đã đăng lời kêu gọi trên mạng xã hội Chủ nhật, yêu cầu tổng thống và các nhà lãnh đạo khác làm nhiều hơn để đưa viện trợ vào Gaza.
“Trẻ em đang chết đói!! Chúng ta là nước Mỹ. Đây không phải về chính trị. Đây là về nhân đạo,” Von viết trên X.
Dân biểu Marjorie Taylor Greene (Cộng hòa – Georgia) Chủ nhật gọi tình hình ở Gaza là “kinh hoàng.”
“Tôi có thể nói chắc chắn những gì đã xảy ra với người vô tội ở Israel ngày 7 tháng 10 là kinh hoàng,” Greene đăng trên X, nhắc đến ngày Hamas tấn công khủng bố chết người ở Israel năm 2023.
“Cũng như tôi có thể nói chắc chắn rằng những gì đang xảy ra với người vô tội và trẻ em ở Gaza là kinh hoàng,” bà nói thêm. “Cuộc chiến này và khủng hoảng nhân đạo này phải chấm dứt!”
Matt Gaetz, cựu nghị sĩ Cộng hòa bang Florida, người đã rút lui làm ứng viên Bộ trưởng Tư pháp do Trump đề cử, hôm thứ Sáu đã phỏng vấn trên kênh One America News một người cha Israel có con bị Hamas bắt làm con tin. Người cha kêu gọi Mỹ điều kiện viện trợ cho Israel nhằm đạt ngừng bắn với Hamas và chỉ trích Netanyahu “không hành động có trách nhiệm.”
“Phát biểu đáng kinh ngạc,” Gaetz viết trên X kèm clip phỏng vấn. Trước đó, ông cũng chỉ trích Israel vì không điều tra cái chết của một người Mỹ gốc Palestine bị nghi bị dân định cư Israel ở Bờ Tây giết hại.
HUY ANH
Theo The Hill.
www.Vietpressusa.us
