TRUMP ĐỀ NGHỊ HẠ THUẾ TỪ 145% XUỐNG 80% NHƯNG TRUNG QUỐC CHƯA ĐỒNG Ý TRONG PHIÊN HỌP ĐẦU TIÊN TẠI GENEVE!

 

Không bên nào cung cấp thông tin ngay lập tức về diễn biến của các cuộc đàm phán hôm nay. Đây là cuộc họp đầu tiên kể từ khi ông Trump tăng thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc lên 145% và Trung Quốc trả đũa bằng mức thuế 125% đối với hàng hóa của Hoa Kỳ. Hành động trả đũa này đã cắt đứt hiệu quả hoạt động thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đồng thời làm gia tăng khả năng suy thoái kinh tế toàn cầu.

 

He Lifeng sits with his hands folded on a table. 

He Lifeng, phó thủ tướng phụ trách chính sách kinh tế, đang dẫn đầu các nhà đàm phán Trung Quốc họp với phái đoàn Hoa Kỳ tại Geneve Thụy Sĩ ngày Thứ Bảy 09/5/2025 do Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent dẫn đầu.

 

Mặc dù rủi ro của các cuộc họp là rất lớn, nhưng kỳ vọng về một bước đột phá dẫn đến việc giảm thuế quan có ý nghĩa lại rất thấp. Phải mất nhiều tuần Trung Quốc và Hoa Kỳ mới đồng ý đàm phán, và nhiều nhà phân tích dự đoán các cuộc thảo luận vào cuối tuần này sẽ xoay quanh việc xác định mong muốn của mỗi bên và cách thức đàm phán có thể tiến triển như thế nào vì Trung Quốc không nhân nhượng trong khi Donald Trump đang thất bại phại xuống nước xin tự giảm thuế 145% xuống còn 80%.

 

Tuy nhiên, thực tế là Bắc Kinh và Washington cuối cùng cũng đàm phán đã làm dấy lên hy vọng rằng căng thẳng giữa họ có thể được xoa dịu và thuế quan cuối cùng có thể được hạ xuống. Tác động của các khoản thuế đã lan rộng khắp nền kinh tế toàn cầu, định hướng lại chuỗi cung ứng và khiến các doanh nghiệp chuyển thêm chi phí cho người tiêu dùng.

 

Các cuộc đàm phán sẽ được các nhà kinh tế và nhà đầu tư theo dõi chặt chẽ, những người lo ngại rằng một cuộc chiến kinh tế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ dẫn đến tăng trưởng chậm hơn và giá cả tăng cao trên toàn thế giới. Các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp phụ thuộc vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc, cũng đang trong tình trạng báo động cao về các cuộc đàm phán khi họ vật lộn với cách đối phó với các loại thuế mới và sự không chắc chắn về việc liệu chúng có được duy trì hay không.

 

"Cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều có lợi ích kinh tế và tài chính mạnh mẽ trong việc hạ nhiệt căng thẳng thương mại, nhưng một sự hòa hoãn lâu dài khó có thể xảy ra", Eswar Prasad, cựu giám đốc bộ phận Trung Quốc của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết.

 

“Tuy nhiên,” ông nói thêm, “điều này cho thấy sự tiến triển đáng kể khi hai bên ít nhất đang khởi xướng các cuộc đàm phán cấp cao, mang lại hy vọng rằng họ sẽ kiềm chế lời lẽ và rút lui khỏi các hành động thù địch công khai hơn nữa về thương mại và các khía cạnh khác trong mối quan hệ kinh tế của họ.”

 

Các nhà đàm phán của chính quyền Trump đang được dẫn đầu bởi Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, một cựu quản lý quỹ đầu cơ, người đã nói rằng mức thuế quan hiện tại là không bền vững. Ông sẽ tham gia cùng Jamieson Greer, đại diện thương mại Hoa Kỳ, người đã giúp thiết kế chương trình nghị sự thương mại nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, bao gồm thỏa thuận “Giai đoạn 1” với Trung Quốc. Cố vấn thương mại diều hâu của ông Trump, Peter Navarro, đã không có lịch trình tham gia các cuộc đàm phán.

 

He Lifeng, phó thủ tướng Trung Quốc phụ trách chính sách kinh tế, đang dẫn đầu các cuộc đàm phán thay mặt cho Bắc Kinh. Chính phủ Trung Quốc không cho biết danh sách những ai khác đi cùng ông He Lifeng tại các cuộc họp và liệu Vương Tiểu Hồng là Bộ trưởng Công an Trung Quốc, người chỉ đạo ủy ban kiểm soát ma túy của nước này, có tham dự hay không. Sự tham gia của ông Vương Tiểu Hồng sẽ là dấu hiệu cho thấy hai bên có thể thảo luận về mối lo ngại của ông Trump về vai trò của Trung Quốc trong việc giúp fentanyl chảy vào Hoa Kỳ.

 

Cuộc chiến thương mại đã bắt đầu gây thiệt hại cho các nền kinh tế lớn nhất thế giới. Vào thứ Sáu 09/5, Trung Quốc báo cáo rằng xuất khẩu của nước này sang Hoa Kỳ trong tháng 4 đã giảm 21% so với cùng kỳ năm trước. Một số công ty lớn nhất của Hoa Kỳ đã tuyên bố rằng họ sẽ phải tăng giá để đối phó với thuế quan, đi ngược lại lời hứa "chấm dứt" lạm phát của ông Trump. Một công ty sản xuất bình điện cho các loại xe hơi của Hoa Kỳ vừa tuyên bố sẽ đóng cửa vì các nguyên liệu làm bình điện nhập từ Trung Quốc nay không còn và không có nơi nào trên thế giới có nguồn thay thế!

 

Vào thứ Sáu 09/5, sau khi Tập Cận Bình giữ lập trường không nao núng, thì Donald Trump đã ra hiệu rằng ông sẵn sàng chuẩn bị bắt đầu giảm thuế quan từ 145% xuống còn mức thuế 80% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc có vẻ phù hợp. Sau đó trong ngày, khi đề cập đến các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc, ông Trump nói, "Chúng ta phải đạt được một thỏa thuận lớn cho nước Mỹ". Ông nói thêm rằng ông sẽ không thất vọng nếu không đạt được thỏa thuận ngay lập tức, lập luận rằng không kinh doanh cũng là một thỏa thuận tốt cho Hoa Kỳ.

 

Trump cũng nhắc lại rằng ông đã đề xuất giảm thuế quan đối với Trung Quốc xuống 80%, đồng thời nói thêm rằng, "Chúng ta sẽ xem điều đó diễn ra như thế nào".

 

Chính quyền Trump đã cáo buộc Trung Quốc trợ cấp không công bằng cho các ngành kinh tế chủ chốt của họ và tràn ngập thế giới bằng hàng hóa giá rẻ. Hoa Kỳ cũng đã gây sức ép buộc Trung Quốc phải thực hiện các bước quyết liệt hơn để hạn chế xuất khẩu tiền chất của fentanyl, một loại thuốc đã giết chết hàng triệu người Mỹ.

 

Trung Quốc đã kiên định tuyên bố rằng họ không có ý định nhượng bộ thương mại để đáp trả thuế quan của ông Trump. Các quan chức đã nhấn mạnh rằng quốc gia này đã đồng ý tham gia các cuộc đàm phán theo yêu cầu của Hoa Kỳ chứ không phải là nhu cầu của Trung Quốc. Bộ Thương mại Trung Quốc nói rằng họ có nhiều hàng hóa nếu Hoa Kỳ không mua thì họ bán cho các thị trường khác trên khắp thế giới; trong khi Hoa Kỳ không thể sản xuất được vì không có nguyên liệu mà Trung Quốc là nơi độc quyền!

 

"Cuộc chiến thuế quan này do phía Hoa Kỳ phát động", Liu Pengyu, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, cho biết trong tuần này. "Nếu Hoa Kỳ thực sự muốn có một giải pháp đàm phán, họ nên ngừng đe dọa và gây sức ép, và tham gia các cuộc đàm phán với Trung Quốc trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi".

 

Trump nay đề nghị giàm mức thuế quan xuống còn 80%, nhưng Trung Quốc vẫn chưa thấy thỏa đáng. Trung Quốc muốn giảm thuế xuống còn khoảng 20%, mức thuế đã áp dụng vào đầu tháng 4 trước khi ông Trump công bố mức thuế 34% đối với hàng hóa từ Trung Quốc và sau đó là hành động trả đũa lẫn nhau, Wu Xinbo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Fudan ở Thượng Hải cho biết.

 

"Nếu chúng ta có thể giảm xuống mức đó, thì tôi nghĩ đó sẽ là một bước tiến lớn hướng tới các cuộc đàm phán mang tính xây dựng hơn", ông Wu cho biết.

 

Ông cho biết Trung Quốc đã chuẩn bị thảo luận về fentanyl như một vấn đề riêng biệt, đồng thời nói thêm rằng Trung Quốc đã đề nghị ngồi lại với chính quyền Trump vào tháng 2 sau khi ông Trump lần đầu tiên công bố kế hoạch áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, với lý do là dòng fentanyl bất hợp pháp chảy vào Hoa Kỳ.

 

Hoa Kỳ và Trung Quốc đang họp gần trụ sở của Tổ chức Thương mại Thế giới, nơi đã chỉ trích gay gắt các cuộc chiến thuế quan của ông Trump. Nhóm này đã dự báo rằng việc tiếp tục chia rẽ nền kinh tế toàn cầu thành các "khối đối thủ" có thể cắt giảm tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu gần 7% trong thời gian dài, đặc biệt gây tổn hại đến các quốc gia nghèo nhất thế giới. Người phát ngôn của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO (World Trade Organization) cho biết họ hoan nghênh các cuộc đàm phán như một bước tiến tới việc hạ nhiệt căng thẳng.

 

Giải pháp thay thế — một thế giới mà Hoa Kỳ và Trung Quốc không còn tham gia vào hoạt động thương mại — có thể gây tổn hại về mặt kinh tế và bất ổn. Người tiêu dùng Mỹ, những người đã phụ thuộc vào hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, có thể sớm phải đối mặt với tình trạng các kệ hàng trong cửa hàng khan hiếm và giá cao đối với các sản phẩm còn lại.

 

Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia cho biết hôm thứ Sáu 09/5 rằng lưu lượng hàng hóa nhập khẩu tại Hoa Kỳ dự kiến ​​sẽ giảm trong năm nay lần đầu tiên kể từ năm 2023, khi các vấn đề về chuỗi cung ứng vẫn dai dẳng và cho rằng nguyên nhân là do thuế quan của Donald Trump.

 

Jonathan Gold, phó chủ tịch phụ trách chính sách chuỗi cung ứng và hải quan của liên đoàn bán lẻ cho biết: "Chúng tôi đang bắt đầu thấy tác động thực sự của thuế quan của Tổng thống Trump đối với chuỗi cung ứng". "Cuối cùng, các mức thuế quan này sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng dưới hình thức giá cao hơn và ít hàng hóa có sẵn trên các kệ hàng trong cửa hàng hơn".

 

Chính quyền Trump đã chạy đua để đạt được các thỏa thuận thương mại với 17 đối tác thương mại lớn khác sau quyết định tạm dừng áp dụng thuế quan “có đi có lại” mà Donald Trump đã công bố vào tháng 4. Vào thứ Sáu 09/5, Trump  đã ca ngợi một thỏa thuận sơ bộ với Anh như bằng chứng cho thấy chiến lược thuế quan của ông đang có hiệu quả.

 

Các nhà kinh tế đã được khích lệ bởi những dấu hiệu cho thấy Tòa Bạch Ốc dường như đã sẵn sàng cắt giảm thuế quan vì chính sách áp thuế của Donald Trump là “gậy ông đập lưng ông”!

 

"Việc vội vã chứng minh tiến triển trong các 'thỏa thuận' cho thấy sự tuyệt vọng ngày càng tăng trong chính quyền Trump muốn dỡ bỏ thuế quan trước khi chúng ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP và lạm phát", Paul Ashworth, nhà kinh tế trưởng Bắc Mỹ của Capital Economics, đã viết trong một lưu ý gửi cho khách hàng. "Với sự sụt giảm trong số lượng tàu container đến từ Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu hụt sắp xảy ra ở Hoa Kỳ, áp lực đang gia tăng đối với chính quyền Trump nhằm giảm bớt sự gia tăng thuế quan đó".

 

Capital Economics ước tính rằng nếu Hoa Kỳ hạ thuế quan đối với Trung Quốc xuống 54%, thì tổng mức thuế quan có hiệu lực đối với hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ sẽ giảm từ 23% xuống còn 15%. Điều đó sẽ đưa dự báo tăng trưởng và lạm phát của họ trở lại phù hợp với ước tính từ đầu năm nay dựa trên các cam kết trong chiến dịch tranh cử của ông Trump.

 

Vẫn chưa rõ liệu ông Trump có chấp nhận mức thuế quan 54% hay không.

Vào thứ Sáu, Trump đã gợi ý rằng ông đã chuẩn bị hạ thuế quan xuống 80% khi ông trao cho Bộ trưởng Thương mại  Scott Bessent thẩm quyền để thực hiện một thỏa thuận với phái đoàn Trung Quốc.

 

"Thuế quan 80% đối với Trung Quốc có vẻ đúng! Tùy thuộc vào Scott B.", ông Trump đã viết trên Truth Social, nền tảng truyền thông xã hội của ông.

 

Sau đó trong ngày, thư ký báo chí của ông, Karoline Leavitt, cho biết con số 80% đó không phải là một đề nghị chính thức mà thay vào đó là "một con số mà tổng thống đưa ra". Bà nói thêm rằng ông Trump sẽ không hạ thuế quan đối với Trung Quốc trừ khi Bắc Kinh cũng giảm thuế.

 

Nhưng một nhóm ngày càng đông đảo những người ủng hộ đã âm thầm bày tỏ sự không hài lòng với cách Trump xử lý thuế quan, bao gồm cả lời đe dọa gần đây nhất của ông đối với các bộ phim do nước ngoài sản xuất.

 

Họ ngày càng không thoải mái với cuộc nói chuyện về thuế quan và biến động thị trường, và họ nhìn thấu sự xoay chuyển đến từ chính quyền trong những ngày gần đây.

 

Việc Trump tập trung vào việc áp dụng thuế quan đối với phim ảnh trong tuần này đã khiến những người Cộng hòa có lý do để cảm thấy bàng hoàng hơn nữa.

"Nó đang đi vào thục tế ngớ ngẩn", một chiến lược gia của Đảng Cộng hòa nói với The Hill. "Điều này sẽ tiếp tục gây đau lòng cho những người Mỹ đã bỏ phiếu cho Donald Trump chứ không phải với những người Dân chủ vì họ lo lắng về chi phí sinh hoạt".

 

Một cựu trợ lý của Trump từng làm việc cho chiến dịch tranh cử năm 2020 của ông cho biết cuộc thảo luận về thuế quan "không được nhiều cử tri ủng hộ Trump" nay khẳng định không ủng hộ.

 

"Họ không bỏ phiếu cho ông ấy để làm rung chuyển thị trường và đưa ra những lập luận yếu ớt về phim ảnh", cựu trợ lý này cho biết. "Họ bỏ phiếu cho ông ấy vì họ muốn làm lại nền kinh tế nhiệm kỳ đầu tiên của Trump".

 

Các cuộc thăm dò cho thấy đảng Cộng hòa không thực sự chia rẽ với Trump về các động thái gần đây của ông về thuế quan, ngay cả khi lòng tin của người tiêu dùng bị ảnh hưởng và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã bày tỏ sự không chắc chắn sâu sắc.

 

 

Một cuộc thăm dò của Washington Post/ABC News/Ipsos công bố vào cuối tháng 4 cho thấy 64% người Mỹ được thăm dò không chấp thuận kế hoạch tăng thuế nhập khẩu của Trump trong khi chỉ có 34% chấp thuận mà thôi.

 

Cuộc thăm dò kết luận rằng vấn đề này là một trong những vấn đề ít được ưa chuộng nhất của Trump trong nhiệm kỳ tổng thống thứ nhì của ông cho đến nay.

Do sự bất mãn của công chúng, bắt đầu có sự bất đồng giữa tổng thống và những người ủng hộ ông khi cuộc thảo luận về thuế quan kéo dài và khi thị trường phản ứng với sự hỗn loạn xung quanh vấn đề này.

 

Và đó có lẽ không phải là điều Trump muốn ngay bây giờ, khi ông tìm cách cắt giảm thuế quan đối với Trung Quốc xuống còn 80% và khi các cuộc đàm phán thương mại bắt đầu ở Thụy Sĩ vào thứ Bảy.

 

Chiến lược gia kỳ cựu của GOP Kevin Madden cho biết trong khi hầu hết những người Cộng hòa — đặc biệt là cơ sở MAGA — vẫn ủng hộ những nỗ lực của tổng thống xung quanh thuế quan, "vẫn có những nhóm phản kháng ... và ngày càng có nhiều nhận thức về tác động tiêu cực của cuộc chiến thuế quan trong nước ở các tiểu bang và quận hạt."

Một cựu trợ lý khác của Trump đã không nói bóng gió, nói rằng không bao giờ có bất kỳ nội dung thực sự nào đằng sau các đề xuất và không có chỉ thị thực sự nào về cách tiến hành một vấn đề phức tạp như vậy.

Mặc dù ít người muốn đối đầu trực tiếp với Trump về vấn đề này, một số đảng viên Cộng hòa dự đoán Trump sẽ phải chịu áp lực ngày càng tăng khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm sau đang đến gần. Các nhà lập pháp GOP càng tiến gần đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, thì họ càng lo lắng.

Và một số đảng viên Cộng hòa đã lo sợ rằng Hạ viện đang gặp nguy hiểm vì số ghế cách biệt với đảng Dân chủ là quá ít ỏi. Nếu cử tri bất mãn với chính sách thuế quan và trục xuất của Trump như hiện nay sẽ gây thất bại cho các ứng cử viên Cộng Hòa và đưa đảng Dân chủ vào chiếm Hạ Viện Hoa Kỳ trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026 sắp tới.

Mặc dù vẫn còn thời gian và các nhà lập pháp vẫn chưa cảm thấy sức nóng, họ cho biết Trump có nguy cơ mất đi sự ủng hộ do vấn đề thuế quan này.

 

"Nếu ông ấy không nhanh chóng tìm ra giải pháp, mọi chuyện sẽ không có kết thúc tốt đẹp", cựu trợ lý đầu tiên của Trump cho biết. Trong khi đó, trên các nền tảng xã hội, Donald Trump đang quảng cáo cho loại đồng hồ đeo tay mang nhãn hiệu Trump được đích thân Trump cho là đặc biệt chất lượng. Ngưới ta cho rằng đồng hồ nầy vừa được sản xuất tại Trung Quốc, cũng như các chiếc nón ghi rõ Trump 2028 chuẩn bị cho Trump ra nhiệm kỳ thứ 3 cũng đã được sản xuất từ Trung Quốc!

 

HẠNH DƯƠNG

Tổng hợp.