THỔ DÂN DA ĐỎ APACHE KIỆN CHÍNH QUYỀN TRUMP ĐỔI ĐẤT THÁNH ĐỂ KHAI THÁC MỎ ĐỒNG!

Một đạo luật năm 2014 đã cho phép chuyển nhượng đất giữa công ty khai thác Resolution Copper và chính phủ liên bang, trao quyền kiểm soát một khu vực gọi là Oak Flat tại Arizona cho công ty này — nơi được người Da Đỏ Apache phía Tây Hoa Kỳ xem là linh thiêng.

Một nhóm có tên Apache Stronghold, đại diện cho người Apache, các dân tộc bản địa khác và đồng minh không phải người bản địa, đã kháng cáo lên Tòa án Tối cao, yêu cầu đảo ngược phán quyết của Tòa phúc thẩm Khu vực 9 dựa trên quyền tự do tôn giáo.

Tòa án Tối cao đã từ chối tiếp nhận vụ việc mà không đưa ra lý do. Tuy nhiên, Thẩm phán Gorsuch đã ra tuyên bố bất đồng, được Thẩm phán Thomas ủng hộ.

Theo Wikipedia, Apache là tên gọi chung của một số nhóm thổ dân da đỏ Mỹ có quan hệ gần gũi về văn hóa.

Các thổ dân Bắc Mỹ này sử dụng các ngôn ngữ Nam Athabaskan (tiếng Apache), và có quan hệ về ngôn ngữ học với những người nói tiếng Athabaskan ở Alaska và miền Tây Canada. Các nhóm dân tộc Apache từng sống ở vùng Đông Arizona, Tây Bắc México, New Mexico, và nhiều vùng ở Texas và Đại Bình nguyên (Great Plains).

Có rất ít sự đoàn kết về chính trị giữa các nhóm người Apache, Các nhóm này sử dụng 7 ngôn ngữ khác nhau. Phân loại hiện nay của các nhóm Apache bao gồm: Navajo, Tây Apache, Chiricahua, Mescalero, 

Jicarila, Lipan, và Plains Apache (trước là Kiowa-Apache). Hiện nay các nhóm Apache sống ở Oklahoma và Texas và tại các khu bảo tồn ở Arizona và New Mexico. Nhiều người Navajo sống ở một khu bảo tồn rộng 16 triệu acre tại vùng Four Corners ở Mỹ. Một số người Apache đã chuyển đến các khu đô thị lớn, chẳng hạn như thành phố New York.

Trong lịch sử, các bộ lạc Apache từng rất hùng mạnh, thường xuyên ở tình thế thù địch với người Tây Ban Nha và người Mehico trong hàng thế kỷ. Trong nhiều cuộc chạm trán, Quân đội Hoa Kỳ đã đánh giá những người Apache là những chiến binh dữ tợn và những nhà chiến thuật tài năng.

“Trong nhiều thế kỷ, người Apache miền Tây đã thờ cúng tại Chí’chil Biłdagoteel, hay còn gọi là Oak Flat. Họ xem nơi này là linh thiêng và là ‘hành lang trực tiếp đến Đấng Tạo Hóa,’” Gorsuch viết. “Giờ đây, chính phủ và một tập đoàn khai thác mỏ muốn biến Oak Flat thành một cái hố khổng lồ.”

“Trước khi cho phép chính phủ phá hủy địa điểm linh thiêng của người Apache, Tòa án này lẽ ra nên cân nhắc kỹ lưỡng để lắng nghe vụ việc của họ,” ông nói thêm.

Apache Stronghold cho biết trong đơn kiến nghị rằng Oak Flat “là nơi tổ chức các nghi lễ tôn giáo không thể thực hiện ở nơi khác,” bao gồm lễ trưởng thành cho nam thanh niên và nữ thiếu niên.

Để một vụ kiện được Tòa án Tối cao thụ lý, cần ít nhất bốn thẩm phán đồng ý. Hiện chưa rõ có thẩm phán nào khác ủng hộ Gorsuch và Thomas hay không. Thẩm phán Samuel Alito đã từ chối tham gia vụ việc.

“Thật khó tưởng tượng một sự tấn công táo bạo hơn vào đức tin tôn giáo khi người ta nổ mìn phá hủy nơi khai sinh ra tôn giáo Apache,” Luke Goodrich, thành viên nhóm pháp lý của Apache Stronghold và là phó chủ tịch kiêm cố vấn cao cấp tại tổ chức Beckett, phát biểu.

Trong hồ sơ pháp lý của mình, Resolution Copper lập luận rằng Tòa án không nên thụ lý vụ án vì việc chuyển nhượng đất đã được Quốc hội cho phép và vì Apache Stronghold là một tổ chức phi lợi nhuận “không có tuyên bố tôn giáo riêng nên không đủ tư cách pháp lý” để khởi kiện.

“Mỏ đồng Resolution Copper rất quan trọng đối với an ninh năng lượng, nhu cầu hạ tầng và quốc phòng quốc gia của Mỹ, vì cung cấp nguồn đồng và khoáng sản thiết yếu trong nước,” Victoria Peacey, tổng giám đốc Resolution Copper, phát biểu. “Chúng tôi cảm thấy khích lệ bởi sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng cho dự án này, vốn có tiềm năng trở thành một trong những mỏ đồng lớn nhất nước Mỹ, mang lại 1 tỷ USD mỗi năm cho kinh tế Arizona và tạo ra hàng nghìn việc làm địa phương trong khu vực đã có truyền thống khai thác hơn một thế kỷ.”

Resolution Copper là liên doanh giữa hai tập đoàn khai khoáng Rio Tinto và BHP.

Trong khi đó, Đảng Cộng hòa lo sợ “dự luật to, đẹp” của Trump là “quả bom nợ”

Tác động tài khóa của dự luật “to, đẹp” của Tổng thống Trump — mà một người theo chủ nghĩa tiết kiệm ngân sách gọi là “quả bom nợ” — đang trở thành mối quan tâm chính trị nghiêm trọng đối với các nhà lập pháp Cộng hòa, khi họ vẫn chưa đưa ra được các biện pháp bù đắp khoản chi phí dự kiến lên tới 3 nghìn tỷ USD của dự luật.

Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa lo ngại việc dự luật không kiểm soát chi tiêu liên bang một cách hiệu quả trong thập kỷ tới đang gây lo lắng trên thị trường trái phiếu, nơi nhu cầu trái phiếu Mỹ suy yếu đã khiến lợi suất tăng trong vài tuần gần đây.

Họ cũng lo rằng nếu Đảng Cộng hòa thông qua dự luật của Trump chỉ bằng phiếu nội bộ, họ sẽ phải chịu trách nhiệm về việc chất thêm hàng nghìn tỷ USD vào nợ công — và cả những hệ quả kinh tế trong tương lai.

“Tôi nghĩ chúng ta đang gặp khó khăn trong việc bán trái phiếu dài hạn,” Thượng nghị sĩ Rick Scott (R-Fla.) cảnh báo, dẫn chứng việc lãi suất đang gia tăng.

Scott là một trong ít nhất bốn thượng nghị sĩ Cộng hòa bảo thủ đang lên tiếng cảnh báo về hậu quả tài chính dài hạn của dự luật hòa giải ngân sách gồm 1.116 trang đã được Hạ viện thông qua.

Họ ủng hộ nhiều nội dung trong dự luật, nhưng cho rằng nó không đủ để giảm thâm hụt ngân sách liên bang hàng năm — dự kiến sẽ tăng từ 2,2 nghìn tỷ USD trong năm 2025 lên hơn 2,5 nghìn tỷ USD vào năm 2035.

“Tôi muốn đạt được một thỏa thuận; tôi ủng hộ chương trình nghị sự của tổng thống. Tôi ủng hộ biên giới, quân đội, và việc gia hạn các khoản giảm thuế thời Trump — nhưng chúng ta phải sống trong thực tế: chúng ta đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài khóa,” Scott nói.

Lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm đã tăng lên 5,15% vào thứ Năm — mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2023 — sau khi Hạ viện thông qua gói chi tiêu khổng lồ.

Dân biểu Thomas Massie (R-Ky.), một trong hai thành viên Cộng hòa bỏ phiếu chống, gọi dự luật là “quả bom nợ đang đếm ngược”.

Ông cảnh báo rằng dự luật “làm tăng đáng kể thâm hụt trong ngắn hạn” trong khi lại hứa hẹn cải cách tài khóa “trong vòng 5 năm tới”.

“Chúng ta từng nghe điều này ở đâu rồi nhỉ?” ông đặt câu hỏi mỉa mai.

Thành viên Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang, Christopher Waller, nói rằng thị trường đang “tìm kiếm sự kỷ luật tài khóa hơn” và đang “lo ngại”.

Ông gọi thâm hụt hàng năm trên 2 nghìn tỷ USD là “không thể bền vững”.

Nỗi lo về thâm hụt gia tăng đã được nêu ra từ mùa thu năm ngoái trong chiến dịch tranh cử tổng thống, và giờ đang trở thành hiện thực.

Thượng nghị sĩ Rand Paul (R-Ky.) cảnh báo các đồng nghiệp rằng Trump và các nhà lập pháp Cộng hòa sẽ “hoàn toàn sở hữu” các khoản thâm hụt trong tương lai nếu họ thông qua dự luật mà không có thay đổi lớn để bù đắp chi phí cho các ưu tiên của tổng thống và các điều khoản đắt đỏ khác do Hạ viện bổ sung — chẳng hạn như đề xuất tăng mức khấu trừ thuế địa phương và tiểu bang (SALT) từ 10.000 lên 40.000 USD mỗi năm.

“Thâm hụt dự kiến mỗi năm giờ đây sẽ là 2 nghìn tỷ USD trong hai năm tới,” Paul nói.

Paul nói ông sẽ bỏ phiếu chống lại dự luật vì nó bao gồm điều khoản nâng trần nợ thêm 4 nghìn tỷ USD, cho phép chính phủ liên bang tiếp tục vay nợ đến cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026.

“Vấn đề với những người bảo thủ là họ sẽ mất đi thế đạo đức cao. Đây sẽ là các khoản thâm hụt của Đảng Cộng hòa, các dự luật chi tiêu của Đảng Cộng hòa — không có sự thay đổi hướng đi nào của đất nước,” ông nói.

“Thậm chí, theo dự báo, thâm hụt sẽ tệ hơn. Hôm qua tôi thấy một báo cáo cho thấy thâm hụt có thể vượt quá 3 nghìn tỷ USD.”

Ông gọi các cắt giảm chi tiêu trong dự luật là “yếu ớt,” và cho biết “họ thậm chí còn tăng chi tiêu.”

“Họ tăng thêm 300 tỷ USD cho quân đội và biên giới,” ông nói. “Chúng ta không cần thêm 46 tỷ USD cho bức tường biên giới… Không có gì là bảo thủ trong việc này cả.”

Ngay cả một số thượng nghị sĩ Cộng hòa trung dung như ông Thom Tillis (R-N.C.), người đang đối mặt với cuộc tái tranh cử khó khăn vào năm sau, cũng nói rằng cần thêm các biện pháp cắt giảm thâm hụt.

“Chúng ta vẫn cần làm thêm một chút để tiết kiệm nhằm tiến gần đến trạng thái trung hòa thâm hụt,” Tillis nói.

Thượng nghị sĩ Ron Johnson (R-Wis.) kêu gọi lãnh đạo Cộng hòa Thượng viện bắt đầu lại với một dự luật đưa chi tiêu liên bang trở lại mức trước đại dịch, có điều chỉnh theo lạm phát và tăng trưởng dân số.

Ông gọi các biện pháp giảm thâm hụt trong dự luật Hạ viện là “trò đùa”.

Johnson ủng hộ việc gia hạn các khoản giảm thuế từ năm 2017, nhưng không muốn thêm các khoản giảm thuế mới nếu không có biện pháp bù đắp chi phí.

“Chúng ta đang chuyển từ thâm hụt 2,2 nghìn tỷ USD mỗi năm sang trung bình từ 2,5 đến 2,6 nghìn tỷ USD. Mục tiêu số một của dự luật này nên là giảm thâm hụt hàng năm và trong 10 năm, chứ không phải tăng,” ông nói.

Johnson nói rằng "tối thiểu, dự luật không được làm tăng thêm thâm hụt" thì ông mới bỏ phiếu ủng hộ.

“Nhìn vào thị trường trái phiếu xem. Họ không vui vì nhận ra rằng nước Mỹ đang ngày càng mất uy tín tín dụng. Đó là điều rất nguy hiểm.”

Moody’s gần đây đã hạ bậc xếp hạng tín dụng quốc gia vì Quốc hội không đạt được đồng thuận trong việc đảo ngược xu hướng thâm hụt lớn hàng năm và chi phí lãi vay ngày càng tăng.

Thượng nghị sĩ Wisconsin cảnh báo rằng mỗi lần lãi suất tăng 1% sẽ khiến chính phủ Mỹ tốn thêm 360-370 tỷ USD/năm để trả nợ.

Ông cho biết các cải cách đối với Medicaid và Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng (SNAP) được cho là sẽ tiết kiệm 880 tỷ USD, nhưng khoản tiết kiệm thực tế “có lẽ không nhiều.”

“Chắc chắn là dưới 1,3% tiết kiệm,” ông nói.

Khi được hỏi về các yêu cầu lao động mới cho Medicaid do Hạ viện đề xuất, Johnson châm biếm: “Thì sao? Chẳng đáng gì.”

Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune (R-S.D.) nói rằng sẽ có nỗ lực mạnh mẽ từ phía các thành viên Đảng Cộng hòa để cắt giảm thâm hụt nhiều hơn trong dự luật.

Tuy nhiên, vấn đề là nhiều đề xuất cắt giảm chi tiêu đã vấp phải sự phản đối từ các thượng nghị sĩ Cộng hòa khác.

Chẳng hạn, các thượng nghị sĩ Susan Collins (R-Maine), Lisa Murkowski (R-Alaska), Josh Hawley (R-Mo.) và Jerry Moran (R-Kan.) đã cảnh báo rằng cải cách Medicaid có thể làm giảm quyền lợi hoặc đe dọa tài chính của các bệnh viện nông thôn.

Murkowski, Moran, Tillis và John Curtis (R-Utah) cũng cảnh báo rằng việc đột ngột hủy bỏ các ưu đãi thuế năng lượng tái tạo sẽ làm rối loạn ngành công nghiệp năng lượng sạch và khiến vốn đầu tư bị mắc kẹt, dẫn đến hỗn loạn và mất việc làm.

Đảng Cộng hòa hiện nắm giữ đa số 53 ghế tại Thượng viện, nghĩa là chỉ cần bốn thượng nghị sĩ phản đối cũng có thể chặn dự luật; Thune chỉ có thể mất tối đa ba phiếu Cộng hòa để vẫn thông qua.

Tuy nhiên, phe bảo thủ đang cảnh báo họ sẽ thúc đẩy các biện pháp cắt giảm chi tiêu sâu hơn và phản đối những nỗ lực làm loãng các cải cách tài khóa do Hạ viện đề xuất.

“Lẽ thường trong quá khứ có thể cho rằng dự luật này sẽ bị làm loãng tại Thượng viện,” một thượng nghị sĩ nói. “Nhưng điều bất ngờ là tôi nghĩ dự luật này sẽ trở nên mang tính cải cách hơn. Bảo thủ hơn, nếu bạn muốn gọi như vậy.”

 

Một sự kiện quốc tế làm trò cười cho nhiều nước hiện nay, đó là việc Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa cho biết ông cảm thấy "bối rối" trước cuộc gặp với Tổng thống Trump tại Tòa Bạch Ốc hồi đầu tháng này, đồng thời cười xòa trước khoảnh khắc đối đầu mà một số người mô tả là một "cuộc phục kích".

Trong chuyến thăm tại Phòng Bầu Dục, Trump đã yêu cầu tắt bớt đèn để chiếu một đoạn video nhằm củng cố cáo buộc về việc người da trắng ở Nam Phi bị diệt chủng.

“Khi tôi bước vào, tôi thấy căn phòng trở nên tối hơn. Họ làm mờ ánh sáng. Và trong một khoảnh khắc, tôi tự hỏi, chuyện gì đang xảy ra vậy? Lại là tôi sao?” ông Ramaphosa kể lại tại Hội nghị Phát triển Hạ tầng Bền vững ở Cape Town, theo đoạn video từ SABC. Câu nói khiến khán giả bật cười.

“Vì vào lúc đó, chúng tôi đang ngồi rất thoải mái, và tôi bắt đầu thấy mình đang hòa nhịp vào cuộc trò chuyện… với người đàn ông này,” ông tiếp tục, không nhắc trực tiếp đến Trump. “Và đột nhiên tôi nghe ông ấy nói, ‘Không, hãy – làm tối đèn đi.’”

Ông nói thêm một cách hài hước: “Và tôi phải nói rằng, một số người đã nói, ‘Đây là một cuộc phục kích. Đây đúng là một cuộc phục kích.’ Và tôi cảm thấy bối rối. Tôi tự hỏi, ‘Chuyện gì đang diễn ra vậy?’”

Cuộc gặp giữa ông Ramaphosa và tổng thống Mỹ được xem là nỗ lực nhằm hàn gắn mối quan hệ căng thẳng giữa Nam Phi và Hoa Kỳ, trong bối cảnh chính quyền Trump cáo buộc chính phủ Nam Phi – do người da đen lãnh đạo – có hành vi phân biệt đối xử với công dân da trắng.

Trong khi buổi gặp mặt nhìn chung diễn ra thân thiện, Trump đã đối chất với nhà lãnh đạo Cape Town về những cáo buộc vô căn cứ rằng các nông dân da trắng ở Nam Phi đang bị sát hại hàng loạt. Ramaphosa, từng là đồng nghiệp thân cận của cố lãnh đạo Nelson Mandela, đã bác bỏ các cáo buộc của Trump, thừa nhận rằng ở Nam Phi có tình trạng tội phạm, nhưng phần lớn nạn nhân là người da đen.

Khoảnh khắc căng thẳng giữa Ramaphosa và Trump diễn ra chỉ vài tháng sau khi Trump có cuộc đối đầu với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu Dục, một sự kiện cũng gây chú ý toàn cầu.

Giữa lúc chiến tranh với Nga đang diễn ra, Zelensky được kỳ vọng sẽ ký một thỏa thuận cho phép Mỹ tiếp cận nguồn khoáng sản quan trọng của Ukraine – nhưng Trump đã hủy bỏ đàm phán sau khi cuộc gặp trở nên căng thẳng, và cho rằng Zelensky “chưa sẵn sàng cho hòa bình.” Tuy nhiên, thỏa thuận sau đó đã được ký kết vào một thời điểm khác.

Tòa Bạch Ốc đã đóng băng viện trợ cho Nam Phi hồi đầu năm nay, và sau đó đề xuất một lộ trình cấp quyền công dân nhanh chóng cho người Afrikaners da trắng – điều đi ngược lại với chính sách siết chặt nhập cư chung của chính quyền Trump.

Nam Phi sẽ là nước chủ nhà của Hội nghị Thượng đỉnh G20 – nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới – vào cuối năm nay. Cuộc đối đầu tại Phòng Bầu Dục đã dấy lên câu hỏi liệu Trump có thể tẩy chay sự kiện này hay không.

HẠNH DƯƠNG

Tổng hợp.