Thủ tướng Anh Keir Starmer nói với các nhà lãnh đạo châu Âu tại hội nghị thượng đỉnh quan trọng ở London hôm Chủ Nhật rằng phương Tây đang ở “ngã tư lịch sử”, khi lục địa này đang tìm cách giành quyền kiểm soát các cuộc đàm phán về cuộc chiến Nga-Ukraine khỏi sự can dự của Mỹ dưới quyền lãnh đạo của Donald Trump và phải tạo ra một mặt trận thống nhất toàn Châu Âu trong bối cảnh quan hệ giữa Kyiv và Washington đang rạn nứt!

“Đây không phải là lúc để nói chuyện nhiều hơn. Đã đến lúc phải hành động tích cực hơn”, Starmer nói sau một ngày họp thượng đỉnh ở London, nơi chứng kiến ​​các nhà lãnh đạo trên lục địa Âu Châu cố gắng tạo ra con đường hướng tới lệnh ngừng bắn ở Ukraine mà không muốn Hoa Kỳ dính vào sau khi thấy rõ Tổng Thống Mỹ Donald Trump cùng đứng vào phe của Putin!

Tính cấp bách của hội nghị thượng đỉnh tại Điện Lancaster được trang trí công phu ở London càng tăng cao sự quan trọng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump quát mắng trừng phạt Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục của Tòa Bach Ốc khiến phương Tây kinh hoàng và làm Moscow hài lòng trong hiện tình này.

Zelensky và một nhóm các nhà lãnh đạo châu Âu đã tham dự vào thời điểm căng thẳng về cuộc xung đột do Putin đưa quân xâm lược Ukraine nhưng Donald Trump nói ngược rằng chính Zelensky đưa quân Ukraine tấn công xâm lăng nước Nga trước!

Starmer nói với các phóng viên rằng ông đang làm việc với nước Pháp và một số quốc gia khác để xây dựng kế hoạch ngăn chặn giao tranh, sau đó sẽ báo cho Mỹ.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phác thảo nội dung của một kế hoạch như vậy trong một cuộc phỏng vấn với Le Figaro, nói rằng Pháp và Vương quốc Anh đã đề xuất một lệnh ngừng bắn có giới hạn kéo dài một tháng ở Ukraine.

Theo ông Macron, giai đoạn đầu của thỏa thuận hòa bình thay thế giữa Pháp và Anh dành cho Ukraine sẽ bao gồm một “thỏa thuận ngừng bắn trên không, trên biển và cơ sở hạ tầng năng lượng” kéo dài một tháng. Tổng thống Pháp Macron nói, giai đoạn thứ hai sẽ có sự tham gia của quân đội trên bộ.

Kế hoạch này dường như nhằm cạnh tranh với quá trình đàm phán mà chính quyền Trump đã mở với Nga vào tháng trước và gợi ý một sự chấp nhận ngầm rằng việc đưa Trump và Zelensky đến bàn đàm phán cùng nhau có thể dẫn đến căng thẳng bùng phát một lần nữa.

Vua Charles III đã gặp Zelensky tại Sandringham vào Chủ nhật bên lề hội nghị thượng đỉnh.

Một số ý kiến cho rằng việc giải quyết chấm dứt chiến tranh Ukraine vẫn cần sự hỗ trợ của Mỹ. Starmer một lần nữa nhắc lại trong cuộc họp báo vào Chủ nhật đã khẳng định Mỹ “không phải là một đồng minh đáng tin cậy” sau cuộc tranh cãi bất thường của Trump với Zelensky khiến châu Âu vô cùng lo sợ.

Phương Tây hy vọng hội nghị thượng đỉnh vào Chủ nhật sẽ lấy lại động lực cho tiến trình hòa bình dường như đang dần được xây dựng trong tuần này, nhưng rồi sụp đổ trong vài phút tồi tệ vào thứ Sáu vừa qua khi Trump và Phó JD Vance thóa mạ Zelensky tại Tòa Bạch Ốc.

Hội nghị thượng đỉnh hôm nay Chủ Nhật 02/3 thể hiện sự thống nhất của châu Âu, NATO và một số nhà lãnh đạo khác tham dự đã tìm cách sửa lại câu chuyện rằng lục địa này đứng ngoài cuộc trong các việc đàm phán để chấm dứt chiến tranh Ukraine và Nga.

“Cuối cùng, một thỏa thuận sẽ phải có sự tham gia của Nga, tất nhiên là như vậy, nhưng chúng tôi không thể tiếp cận vấn đề này trên cơ sở rằng Nga đưa ra các điều khoản của bất kỳ đảm bảo an ninh nào trước khi chúng tôi đạt được thỏa thuận – nếu không, chúng tôi sẽ không đạt được bất kỳ tiến bộ nào cả,” Thủ tướng Anh Starmer nói và cho biết thêm rằng Anh và Pháp đang cố gắng thành lập một “liên minh sẵn sàng” sẽ tiến vào Ukraine sau khi một thỏa thuận được thống nhất.

Starmer nói: “Nếu một thỏa thuận được thực hiện, thì đó phải là một thỏa thuận được bảo đảm.

Zelensky hoan nghênh hội nghị thượng đỉnh hôm Chủ Nhật khi viết trên trang X, nói rằng “sự đoàn kết của châu Âu ở mức đặc biệt cao, một mức độ chưa từng thấy trong một thời gian dài”. Trong một tuyên bố riêng, Zelensky cho biết một thỏa thuận hòa bình tiềm năng nên bắt đầu bằng việc trao đổi tù nhân và “sự trao trả trẻ em”. Ông nói, điều này sẽ “thể hiện ý định thực sự của Nga vì hòa bình”.

Tổng thống Pháp Macron nói với báo Le Figaro rằng ưu điểm của lệnh ngừng bắn do Pháp-Anh đề xuất là dễ giám sát. “Chúng tôi biết cách đo lường nó,” ông nói và thêm rằng “trong trường hợp ngừng bắn, sẽ rất khó để xác minh rằng mặt trận có được tôn trọng hay không”.

Macron, người mà báo Le Figaro cho biết đã nói chuyện với Trump hôm thứ Sáu, tuyên bố với Le Figaro rằng sẽ “không có quân đội châu Âu nào trên đất Ukraine trong những tuần tới”. Báo Pháp cũng viết rằng Macron không tin vào lệnh ngừng bắn được ký kết giữa Mỹ và Nga vì ông “tin chắc rằng Vladimir Putin sẽ tìm cách làm bẽ mặt Ukraine”.

Zelensky cho biết ông “biết mọi thứ” khi được hỏi liệu ông có biết về đề xuất này hay không. Ông không cho biết liệu ông có đồng ý với đề xuất ngừng bắn hay không nếu không có bảo đảm.

“Không ai muốn thấy điều đó”, Zelensky nói.

Zelensky đã nhận được sự chào đón chân thành từ Starmer vào thứ Bảy, hoàn toàn khác biệt sự tiếp đón mà ông đã phải chịu đựng tại Tòa Bạch Ốc với Donald Trump và JD Vance!

Vua Charles cũng đã gặp Zelensky tại dinh thự Sandringham của ông vào Chủ nhật.

Cảnh tượng trước đó về việc tổng thống và phó tổng thống Mỹ mắng mỏ nhà lãnh đạo của một đồng minh bị chiến tranh tàn phá đã làm tăng thêm sự căng thẳng cho hội nghị thượng đỉnh hôm Chủ Nhật, vốn được Starmer triệu tập ban đầu để xây dựng dựa trên những tiến bộ đạt được trong cuộc họp tương tự ở Paris vào cuối tuần trước.

Thủ tướng Anh lên tiếng ủng hộ trong cuộc gặp với Zelensky. Trong khi Trump và JD Vance cáo buộc Zelensky vô ơn trước sự hỗ trợ quân sự của Mỹ, vì “đánh bạc bằng mạng sống của hàng triệu người” và mạo hiểm tạo ra “Chiến tranh thế giới thứ ba” bằng cách chiến đấu với quân đội xâm lược của Nga ở đất nước Ukraine!

Những cảnh tượng đó là cơn ác mộng tồi tệ nhất của châu Âu. “Không ai muốn thấy điều đó,” Starmer nói với BBC hôm Chủ nhật. Starmer nói rằng ông đã “bấm điện thoại” ghi lại ngay khi chứng kiến ​​cuộc tranh cãi nảy lửa này và nói thêm: “Mục đích của tôi là giải quyết vấn đề này”.

Lãnh đạo Ukraine sẽ trở lại Kiev không chỉ với những lời nói ấm áp vì nước Anh công bố một thỏa thuận đẩy nhanh khoản vay trị giá 2,8 tỷ USD cho Ukraine. Theo chính phủ Anh, đợt tài trợ đầu tiên dự kiến ​​sẽ được giải ngân vào tuần tới.

Trong một bài đăng trên Telegram hôm thứ Bảy, Zelensky cho biết “số tiền sẽ được dùng để sản xuất vũ khí ở Ukraine. Đây là cách công bằng: “kẻ khơi mào chiến tranh phải trả giá.” Ông nói thêm rằng “khoản vay sẽ tăng cường khả năng phòng thủ của chúng tôi”.

Sau đó, vào Chủ nhật, Starmer công bố một thỏa thuận mới cho phép Ukraine sử dụng nguồn tài trợ xuất khẩu trị giá 1,6 tỷ bảng Anh (2 tỷ USD) để mua hơn 5.000 tên lửa phòng không tiên tiến sẽ được sản xuất tại Belfast.

“Khoảnh khắc ngàn năm có một” báo chí Âu châu nhận định.

“Chúng ta tập trung ở đây ngày hôm nay vì đây là thời điểm hiếm có đối với an ninh của châu Âu và tất cả chúng ta cần phải nỗ lực hơn nữa”, Starmer nói với các nhà lãnh đạo Âu châu khi ông khai mạc hội nghị thượng đỉnh hôm Chủ nhật.

Phố Downing cho biết cuộc họp sẽ có ba mục tiêu: nhu cầu ngắn hạn của Ukraine, đảm bảo một “thỏa thuận lâu dài” để chấm dứt xung đột và “lập kế hoạch đảm bảo an ninh mạnh mẽ”.

Starmer nói với Zelensky trong bài phát biểu khai mạc: “Tôi hy vọng bạn biết rằng tất cả chúng tôi luôn ở bên bạn và người dân Ukraine cho đến chừng nào cần thiết và là quyết tâm của tất cả mọi nhà lãnh đạo Âu châu ngồi quanh bàn hội nghị thượng đỉnh này”.

Starmer và Macron phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh vào Chủ nhật.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, nhà lãnh đạo sắp mãn nhiệm của Canada là Justin Trudeau và nguyên thủ một số nước châu Âu, Liên minh châu Âu và NATO đều có mặt tại hội nghị thượng đỉnh Âu châu hôm Chủ Nhật 02/3 để bày tỏ quyết tâm hỗ trợ cho Ukraine đối đầu với Nga xâm lược mà không cần Mỹ nhúng tay vào.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni nói với Starmer hôm Chủ Nhật rằng “điều rất, rất quan trọng là chúng ta phải tránh nguy cơ phương Tây bị chia rẽ vì cuộc chiến ở Ukraine”.

Hai nhà lãnh đạo có thể tỏ ra quan trọng trong việc thúc đẩy tiến trình hòa bình; cả hai đều đã phát triển mối quan hệ bền chặt với Trump và dự kiến ​​sẽ sử dụng ảnh hưởng đó để thuyết phục tổng thống Trump lắng nghe các đề xuất của Châu Âu hơn là đứng về phía Nga, Trung Quốc, Bắc Hàn và Iran! Trump và các đồng chí này của Trump đã chống lại Nghị quyết của Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine nhân kỷ niệm 3 năm cuộc chiến Ukraine!

HẠNH DƯƠNG

Tổng hợp.