Đường đi của bão Maria tấn công đảo Puerto Rico trên bờ biển Caribbean.
Đảo Thần tiên Puerto Rico của Mỹ với 4 triệu dân bị Bão Maria tàn phá nặng nề, điện cúp toàn diện
Wednesday, September 20, 2017
VietPress USA (20/9/2017): Sau khi chứng kiến Nhật Thực toàn phần vào ngày 21/8/2017, Hoa Kỳ thực sự gặp các thiên tai thảm họa liên tiếp chưa từng thấy trong lịch sử Hiệp Chủng Quốc trên 300 năm với hon 320 triệu dân nầy.
Vào cuối tháng 8/2017 là nạn cháy rừng do lửa trời từ sấm sét giáng xuống đã đốt cháy rừng trên 8 tiểu bang miền tây Hoa Kỳ, hằng chục nghìn gia đình di tản và sự thiệt hại vô cùng to lớn vì trên 1 triệu mẫu tây rừng rậm đã bị cháy rụi.(http://www.vietpressusa.us/2017/09/sau-nhat-thuc-toan-phan-phai-chang-bao_10.html).
Tiếp theo cháy rừng là 2 cơn bão Harvey và Irma kéo đến. Sau hai cơn bão khủng khiếp Harvey tàn phá Houston bang Texas, đến bão Irma tàn phá Floria; nay bão Maria đã đổ bộ tàn phá nặng nề đảo Puerto Rico của Hoa Kỳ nằm trên vùng đông bắc biển Caribbean.
Bão Maria với sức bão số 3 đã tấn công lên đảo Puerto Rico vào sáng hôm nay Thứ Tư 20/9/2017 và làm cho mạng lưới điện trên toàn đảo bị tê liệt không nơi nào có điện và hiện chưa rõ đến bao giờ sẽ có điện trở lại.
Ngày 08/9/2017 vừa qua, cơn bão Irma với sức bão số 5 đã tấn công Cuba và các đảo trên bờ biển Caribbean, trong đó đã gây thiệt hại nặng nề cho đảo Puerto Rico. Những tấm tôn, ván tường và nhiều vật liệu do bão Irma nằm rơi vãi hay chất đống khắp nơi chưa dọn dẹp kịp, đã trở thành rất nguy hiểm khi bão Maria tung chúng lên cao và thổi bay đi như những viên đạn. Chính quyền kêu gọi dân chúng núp kín trong nhà.
Theo Wikipedia, Puerto Rico có tên gọi chính thức là Thịnh
vượng chung Puerto Rico (Commonwealth Puerto Rico. Tiếng Tây Ban Nha: Estado
Libre Asociado de Puerto Rico) là một vùng Quốc hải thuộc chủ quyền của Hoa Kỳ
nhưng chưa được hợp nhất vào Hoa Kỳ. Puerto Rico nằm ở phía đông bắc vùng biển
Caribbean, phía đông nước Cộng hòa Dominicana và phía tây Quần đảo Virgin. Lãnh
thổ Puerto Rico bao gồm một quần đảo trong đó bao gồm đảo chính Puerto Rico và
nhiều đảo nhỏ hơn xung quanh, lớn nhất là các đảo Vieques, Culebra và Mona.
Trong nhóm 4 đảo Đại Antilles (bao gồm các đảo Cuba, Hispaniola, Jamaica và
Puerto Rico), Puerto Rico là hòn đảo có diện tích nhỏ nhất nhưng lại đứng thứ
ba về dân số. Tính đến năm 2008, dân số của Puerto Rico ước tính khoảng gần 4
triệu người.
Lịch sử của đất nước Puerto Rico bắt đầu với những cộng đồng
Da Đỏ bản địa, trong đó người Taino có một nền văn hóa khá phát triển và chiếm
ưu thế tại hòn đảo trong thời gian dài. Năm 1493, Christopher Columbus đặt chân
đến Puerto Rico trong chuyến hành trình thứ hai đến Tân thế giới. Hòn đảo này
nhanh chóng được sáp nhập thành một thuộc địa của Đế chế Tây Ban Nha và những
người dân da đỏ Taino dần dần bị tiêu diệt và thay thế bởi người châu Âu da trắng
và các nô lệ da đen đến từ châu Phi.
Trong cuộc chiến tranh Mỹ-Tây Ban Nha 1898, Mỹ chiếm đảo
Puerto Rico làm thuộc địa. Ngày nay Puerto Rico là một nhà nước cộng hòa tồn tại
dưới hình thức lãnh thổ thịnh vượng chung và chưa được hợp nhất chính thức vào
nước Mỹ. Người dân Puerto Rico có chính phủ riêng và có một ủy viên cư dân
không có quyền biểu quyết (non-voting resident commissioner) tại Quốc hội Hoa Kỳ.
Tất cả người Puerto Rico đều là công dân Hoa Kỳ. Tuy nhiên người Puerto Rico
không được tham gia bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ tại chính Puerto Rico nhưng họ có
quyền bầu cử hay tranh cử tại bất cứ tiểu bang nào của Hoa Kỳ mà họ đến cư ngụ.
Tình trạng chính trị hiện nay của hòn đảo, bao gồm khả năng
trở thành một tiểu bang của Hoa Kỳ hay được độc lập, đang được bàn cãi rất nhiều
tại Puerto Rico. Từ năm 1967, cử tri Puerto Rico đã bốn lần tham gia trưng cầu
dân ý để xác định tình trạng của đảo, nhưng đều với kết quả là giữ tình trạng như
cũ cho đến cuộc trưng cầu dân ý ngày 6 tháng 11 năm 2012. Kết quả đa số dân muốn
Puerto Rico trở thành một Tiểu bang chính thức của Hoa Kỳ và hiện đang chờ đợi.
Ngoài tên gọi chính thức là Puerto Rico, người dân còn gọi
hòn đảo này với tên gọi Borinquen, theo từ Borikén là cái tên người da đỏ Taino
bản địa gọi hòn đảo. Bên cạnh đó, Puerto Rico còn được biết đến với biệt hiệu
La Isla del Encanto, có nghĩa là "Hòn đảo diệu kỳ".
Theo CNN thì mắt bão Maria đã rời khỏi Puerto Rico, nhưng cơn bão khủng khiếp vẫn tàn phá toàn đảo với sức bão cấp 3 thổi 115 mph (185.075Km/giờ) vào chiều Thứ Tư hôm nay. Trung tâm dự báo bão quốc gia nói có thể bão Maria sẽ giảm nhanh xuống 74 mph vào đêm nay ở trung tâm Puerto Rico.
Phát ngôn viên chính phủ Puerto Rico nói "Chúng tôi hoàn toàn không có điện" vì bị bão Maria phá sạch. Đướng phố ngập lụt và các cây xanh gãy chấn lối.
Cơn bão cũng đã nhổ hết cấy cối khỏi mặt đất và gây ngập lụt lan rộng. Ông Carlos Mercader, phát ngôn viên của Thống đốc Puerto Rico, nói: "Đây là sự tàn phá hoàn toàn. "Puerto Rico, về cơ sở hạ tầng, sẽ không giống những nơi khác. Đây là chứng tích lịch sử.". Thống đốc Puerto Rico là Ricardo Rosselló ban hành lệnh giới nghiêm từ 6:00PM đến 6:00AM từ tối nay Thứ Tư đến hết tối Thứ Bảy.
Theo lời của Gaston Browne, Thủ tướng các đảo Antigua và Barbuda thì bão Maria đã giết chết 7 người ở quốc đảo Dominican thuộc quần đảo Caribbean và Thủ tướng Browne nói ông đã liên lạc với Thủ tướng Dominica là Roosevelt Skerrit để chia buồn. Thủ tướng Roosevelt Skerrit của đảo Dominica cho hay bão tàn phá diện rộng và ngay cả ngôi nhà của ông cũng bị hư hại (widespread devastation" and whose own house was shredded by the storm).
 |
| Nhà cửa bị bão Marica làm tan nát trên diện rộng ở đảo Dominica |
Bão Maria sẽ trút xuống từ 12 đến 18 Inches nước mưa lên đảo Puerto Rica trước khi chuyển qua đảo Cộng Hòa Dominico.
Nhà thể thao điền kinh Olympic của Puerto Rica là Tommy Ramos đã lái xe đi ra đường trong cơn bão ở phía bắc Vega Baja và quay đoạn Video cho thấy những mãnh vở bị bão thổi bay lên rất nguy hiểm trước mặt anh ta. Ramos nói với CNN rằng "nhà cửa vẫn vững chắc; nhưng chúng tôi sợ ngập lụt".
Bà Astriv Velez, sống sót trong cơn bão sau khi bà bước vào nhà vệ sinh và nước bên ngoài tràn chảy vào nhà bà tại Trujillo Alto, khu ngoại ô San Juan.
"Gió bão và mưa tuôn không ngớt" bà Velez nói. "Chẳng còn ngọn cây nào, chẳng còn màu xanh nữa, chỉ còn toàn màu nâu thôi". Bà nói điều bà lo ngại là đập nước cạnh nhà bà có thể vở ra là chết trôi hết thật là nguy hiểm.
Tàn phá tại đảo St. Croix và St. Thomas
Bão Maria đã phá hủy nhiều nhà cửa trên một số hòn đảo khác vùng Caribbean.
Aaliyah Bisamber cư dân đảo St Croix đã quay đoạn video về việc bão Maria đã tiêu diệt căn nhà cũ của cô, ngay bên cạnh ngôi nhà mới của cô.
Cô ấy nói với CNN: "Tôi khá ngạc nhiên khi cơn bão có sức mạnh như vậy để cướp mất nửa căn nhà của tôi".
Murillo Melo từ Brazil mới chuyển đến đây sống trên đảo St Croix để nay phải đối diện với một trong những cơn bão thảm khốc nhất của hòn đảo này. "Nó thật sự đáng sợ, sàn nhà run rẩy, bức tường, mọi thứ đang chuyển động và lắc lư", anh nói. Murillo Melo nói: "Ở đây trên đảo và trên đất liền người ta đang cố liên lạc với bạn bè và người thân ... Mọi người đang tuyệt vọng để có được một số tin tức từ bạn bè và họ hàng của họ."
Tư lệnh Cảnh sát biển Hoa Kỳ là Đô đốc Paul Zukunft nói rằng thiệt hại cho St Croix là đặc biệt đáng báo động.
Bảo Maria tấn công đảo St. Thomas, là một trong các đảo của Hoa Kỳ tại đảo Virgin.
"Ưu tiên hàng đầu sẽ là cứu mạng sống - không chỉ ở Puerto Rico, Quần đảo Virgin thuộc Hoa Kỳ - đặc biệt tôi quan tâm đến St. Croix, đó cũng là con đường của cơn bão Maria là bão cấp 5 đi qua," Zukunft nói hôm nay thứ Tư.
Trên Đảo Virgin của Hoa Kỳ, thám tử cảnh sát New York Austin Fields đã khảo sát sự thiệt hại cho ngôi nhà của mình. "Nhà của tôi không còn là một ngôi nhà nữa", ông nói.
Trên đảo Dominica, nơi bão Maria tràn vào từ đầu tuần này, đã gây tàn phá rất lớn, một nhân viên CNN bay qua hòn đảo này đã báo cáo. Hàng trăm ngôi nhà đã bị san bằng hoặc bị hư hỏng. Nhiều người có nhà đã bị xé mất mái nhà.
Cảnh quan đã bị lột trần. Hàng ngàn cây đã bị gãy tận gốc và những cây còn lại không còn cành hay lá. Dominica là một cảnh quan xanh mát mẻ, bao gồm rừng nhiệt đới, nhưng bây giờ là màu nâu và không còn sự sống.
Quần đảo Virgin và Cộng hoà Dominican đang chạy nạn.
Cơn thịnh nộ của bão Maria đã chấm dứt. Nhưng cảnh báo bão đang có hiệu lực đối với các hòn đảo Turks và Caicos, phía đông nam Bahamas và một phần của Cộng hòa Dominican.
Các cơn bão dữ dội cùng với sóng lớn và tàn phá đã làm tăng mực nước lên 10 đến 15 feet so với mực nước thủy triều bình thường trong khu vực cảnh báo bão ở phía đông nam Bahamas, Turks và Caicos.Cấp cứu không đến được.
Bão Maria đã trở thành cơ bão cấp 4 (first hurricane of Category 4 strength) hay mạnh hơn đã tấn công vào đảo sau 85 năm đang tàn phá đảo Puerto Rica với trên gần 4 triệu dân.
Bão đã tràn vào phần lãnh thổ của Hoa Kỳ với cường độ quá mạnh đã làm vở tan hai dàn Radars của Trung tân Khí Tượng Quốc gia trên đảo.
Bão đã tràn vào phần lãnh thổ của Hoa Kỳ với cường độ quá mạnh đã làm vở tan hai dàn Radars của Trung tân Khí Tượng Quốc gia trên đảo.
Both radars in Puerto Rico are no longer working according to the @NWSSanJuan as #Maria is making landfall cnn.it/2xdKv0f
Đoạn Tweet của Trung tân Khí Tượng CNN viết rằng "Cả hai đài Radars ở Puerto Rico không còn hoạt động được nữa trên đảo San Juan vì đảo Bão Maria tấn công".
"Các toán cấp cứu không đến được nơi nầy", Mercader nói, lập lại báo động của Thống Đốc vào sáng sớm rằng các toán khẩn cấp không nên đi ra ngoài khi gió bão mạnh hơn 50 mph (80.4672KM/giờ) (emergency crews wouldn't go outside in winds stronger than 50 mph.)
Hạnh Dương dịch và tổng hợp.
Nguồn: http://www.cnn.com/2017/09/20/americas/hurricane-maria-caribbean-islands/index.html
