MỸ-NGA VÀ CÁC PHE THỎA THUẬN THI HÀNH NGƯNG CHIẾN TẠI SYRIA TỪ THỨ SÁU 26-2-2016

Chính phủ Bashar al-Assad của Syria và các nhóm đối lập chính nói rằng họ chấp nhận các điều khoản của một thỏa thuận nhằm bắt đầu chấm dứt tình trạng thù địch từ thứ Bảy 27-2-2016. Chính phủ cho biết sẽ ngừng "các hoạt động chiến đấu" thể theo kế hoạch được Mỹ và Nga công bố.

Nhưng phe đối lập cho biết việc họ có chấp nhận thỏa thuận này hay không còn phụ thuộc vào việc lực lượng chính phủ có chấm dứt các cuộc vây hãm và các cuộc không kích nhắm vào thường dân hay không. Thỏa thuận này sẽ không áp dụng đối với hai nhóm thánh chiến chính ở Syria gồm khủng bố Quốc gia Hồi giáo (IS hoặc ISIS) và phe đối thủ Mặt trận khủng bố al-Nusra (al-Nusra Front).

Mặt trận Al-Nusra là một chi nhánh của al-Qaeda và là một phần của liên minh nổi dậy chính hiện đang kiểm soát phần lớn phía tây bắc nước Syria.

Các phe nhóm đối lập Syria nói họ chỉ chấp nhận thỏa thuận nếu các cuộc tấn công vào thường dân chấm dứt. Theo các điều khoản của thỏa thuận được Mỹ và Nga tuyên bố hôm thứ Hai 22-2-2016, chính phủ Syria và các phe nhóm đối lập được yêu cầu phải cho biết vào trưa thứ Sáu 26-2-2016 lúc 10:00 GMT rằng liệu họ có tuân thủ ngưng chiến hay không.

Chính phủ Syria của TT Bashar al-Assad sau đó tuyên bố "chấp nhận ngưng hoạt động chiến đấu trên cơ sở tiếp tục có các nỗ lực quân sự để chống lại nạn khủng bố". Bashar al-Assad nói rằng sẽ làm việc với Nga, nước đã tiến hành các cuộc không kích nhắm vào các phe nhóm chống lại ông al-Assad kể từ tháng 9-2015, để xác định các khu vực và các nhóm vũ trang. Bashar al-Assad cũng tuyên bố sẽ bảo lưu quyền" đáp trả trước bất kỳ vi phạm nào của các nhóm này".

Chính phủ Syria cũng đặt vấn đề đóng của biên giới Syria, ngừng các hỗ trợ nước ngoài cho các nhóm vũ trang, và "ngăn chặn các tổ chức không tăng cường khả năng hoặc thay đổi vị trí của họ".

Chính phủ Syria nói "các nỗ lực quân sự chống lại khủng bố" sẽ vẫn tiếp tục. Thế nhưng ông Staffan de Mistura, đặc phái viên của LHQ tại Syria nghi ngờ rằng kế hoạch chấm dứt chiến sự là đáng khích lệ nhưng chắc rằng sẽ rất khó khăn để thực hiện vì còn nhiều thách thức.

Ông Staffan de Mistura nói sẽ tập hợp một lực lượng đặc nhiệm để giám sát thỏa thuận ngừng bắn ngay sau khi có hiệu lực vào khuya Thứ Sáu 26-2-2016 lúc 22:00 GMT tức 00:00am ngày Thứ Ba3y27-2-2016 giờ địa phương Syria. 

Các chỉ huy phiến quân chống chính phủ Bashar al-Assad nghi ngờ về thỏa thuận này, và nói rằng nó chỉ tại cơ hội cho lực lượng chính phủ al-Assad có thời gian bố phòng và phi cơ Nga biết được các vùng khai báo của quân nổi d6a5y để dễ dàng oanh kích mà thôi. Trong ngày Thứ Ba 23-2-2016, các cuộc gia tranh đẩm máu vẫn tiếp tục bất chấp có lệnh công bố kế hoạch ngưng chiến tại Syria.

Quốc Hội Mỹ đòi hỏi phải đề phòng Nga:

Trong khi đó, sáng ngày Thứ Ba 23-2-2016, Ngoại trưởng John Kerry đến phúc trình tại Quốc Hội về Ngân sách do Bộ Ngoại giao đề xuất; và dịp nầy các vị dân cử chất vấn đối với kế hoạch ngưng bắn tại Syria. 

Ông Barrosso đưa ra phát biểu này một ngày sau khi Mỹ và Nga, đồng chủ tịch của một nhóm chuyên trách thực thi thỏa thuận ngừng bắn, công bố kế hoạch khởi động việc đình chỉ một phần chiến sự tại Syria vào ngày thứ Bảy. Ông Barrasso nói "Nga luôn luôn không giữ lời hứa" và vì thế TNS Barrosso hỏi Ngoại trưởng John Kerry rằng nếu Nga không tuân thủ thì Hoa Kỳ liệu có biện pháp nào chuẩn bị để sẵn sàng đối phó với Nga chưa nếu Nga vi phạm thỏa thuận ngưng bắn?

Ông John Kerry trả lời rằng "Có nhiều tranh luận đang diễn ra hiện nay về Kế hoạch B trong trường hợp chúng ta không thành công tại bàn thương thuyết."

Chủ tịch Ủy ban Bob Corker không đồng ý và nói: "Tôi nghĩ rằng ông Bộ trưởng đang thương thuyết một tình huống không có Kế hoạch B. Nga biết là sẽ không có kế hoạch B" nếu họ không tuân theo những điều khoản của thỏa thuận.

Đã có những lo ngại tiếp diễn về sự hỗ trợ của Nga đối với Tổng thống Syria Bashar al-Assad, ngay cả khi Moscow tiếp tục tham gia Nhóm Hỗ trợ Syria Quốc tế, và nhóm đã nhất trí về một kế hoạch cho sự chuyển tiếp chính trị ở Syria.

Các nhà phân tích nói rằng Mỹ có thể không có mấy ảnh hưởng đối với Nga cho những hành động của họ ở Syria, trừ phi Mỹ cân nhắc những lựa chọn quân sự. Đối với Nga không chỉ nói bằng lời mà bằng trừng phạt hay biện pháp quân sự thích đáng mà thôi.

Quốc hội Hoa Kỳ tỏ ra nghi ngờ về những cam kết của Nga đối với một lệnh ngừng bắn, nhưng chính quyền TT Barack Obama và các cường quốc thế giới khác đang xúc tiến nỗ lực đình chỉ chiến sự, cần được cả chính phủ Syria và phe đối lập ủng hộ đến trước ngày 26-2-2016.

"Chúng tôi kêu gọi nhiều phe phái đối lập vũ trang hãy bày tỏ sự ủng hộ và sẵn sàng tham gia vào thỏa thuận ngưng chiến tại Syria," phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby cho biết hôm thứ Ba.