VietPress USA (03/8/2025): Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, người có những phát biểu đã khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump phải tái bố trí hai tàu ngầm hạt nhân, từng được coi là một nhà cải cách tự do nhưng kể từ đó đã biến đổi thành một trong những nhân vật diều hâu chống phương Tây nổi bật nhất của Điện Kremlin.
Hạnh Dương
www.Vietpressusa.us
Vị chính trị gia 59 tuổi, người từng giữ chức nguyên thủ quốc gia từ năm 2008 đến 2012, đã tìm kiếm mối quan hệ "thân thiện" với châu Âu và Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ duy nhất của mình nhưng đã chìm vào quên lãng sau khi trao lại chức vụ tổng thống cho Vladimir Putin.
Bị giáng chức xuống làm thủ tướng vào năm 2012 và sau đó được bổ nhiệm làm phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga vào năm 2020 — một vai trò phần lớn mang tính cố vấn — Medvedev bắt đầu xây dựng một hình ảnh cứng rắn trên mạng xã hội ngay sau khi Moscow phát động cuộc tấn công ở Ukraine.
Trong các tuyên bố công khai kể từ khi xung đột bắt đầu, ông đã mô tả phương Tây là "lũ khốn nạn và những kẻ thoái hóa", tuyên bố rằng "Ukraine, tất nhiên, là Nga", và nêu ra khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại kẻ thù của Nga.
Vào tháng 6, sau khi Mỹ tiến hành các cuộc không kích vào các cơ sở hạt nhân ở Iran, đồng minh của Moscow, Medvedev đã ám chỉ rằng "một số quốc gia" đã sẵn sàng cung cấp đầu đạn hạt nhân cho Tehran, khiến một Trump tức giận phải cáo buộc ông "thản nhiên" đe dọa tấn công hạt nhân.
Vào thứ Năm, Medvedev đã ám chỉ đến hệ thống kiểm soát hạt nhân bán tự động "Bàn tay Chết" của Moscow trong một bài đăng trên Telegram chỉ trích Trump.
Những người chỉ trích Medvedev đã chế nhạo các bài đăng của ông là một nỗ lực nhằm duy trì sự liên quan về mặt chính trị trong giới tinh hoa đông đúc của Nga, nhưng Trump đã xem xét các mối đe dọa một cách nghiêm túc.
"Dựa trên những tuyên bố cực kỳ khiêu khích," Trump nói hôm thứ Sáu, "Tôi đã ra lệnh bố trí hai tàu ngầm hạt nhân ở các khu vực thích hợp, phòng trường hợp những phát ngôn ngớ ngẩn và mang tính kích động này vượt quá giới hạn."
Song song cai trị
Những bài đăng thường mang tính kích động của Medvedev hoàn toàn trái ngược với hình ảnh công chúng của ông khi còn tại vị, khi ông tuyên bố Nga không muốn đối đầu với "bất kỳ quốc gia nào" như một phần trong học thuyết chính sách đối ngoại của mình.
Năm 2010, ông đã ký một hiệp ước cắt giảm vũ khí hạt nhân mang tính bước ngoặt với Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, và năm 2011, ông đã đưa Nga vào Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sau 18 năm đàm phán.
Trong nhiệm kỳ của ông, Moscow cũng đã bỏ phiếu trắng trong một cuộc bỏ phiếu quan trọng của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về Libya năm 2011, mở đường cho một cuộc can thiệp quân sự do NATO dẫn đầu — một quyết định mà Putin đã không ngừng chỉ trích kể từ đó.
Nhưng ai là đối tác cấp cao trong bộ đôi — được một bức điện tín ngoại giao bí mật của Mỹ mệnh danh là Batman và Robin — thì luôn rõ ràng.
Hành động đầu tiên của Medvedev sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2008 với sự hậu thuẫn của Putin là bổ nhiệm nhà lãnh đạo Nga này làm thủ tướng, trao cho Putin quyền ra quyết định sâu rộng.
Trong khi một số người ở phương Tây hoan nghênh sự xuất hiện của Medvedev, những người khác lại coi ông chỉ đơn giản là một người giữ chỗ cho Putin, người có thể lách các giới hạn nhiệm kỳ theo hiến pháp và giữ quyền lực trên thực tế.
Năm 2008, Nga đã đưa quân vào Gruzia, làm rạn nứt quan hệ với phương Tây — một quyết định mà Medvedev khẳng định là của ông, nhưng một tướng lĩnh cấp cao sau đó lại nói rằng đã được Putin lên kế hoạch từ trước khi Medvedev nhậm chức.
Chương trình hiện đại hóa đặc trưng của ông được đánh dấu bằng những tuyên bố táo bạo nhưng cũng bị các nhà bình luận chế giễu không thương tiếc vì thiếu hành động trong khi Putin nắm giữ những đòn bẩy quyền lực thực sự.
Học trò của Putin
Medvedev, sinh ra tại Leningrad, quê hương của Putin, nợ toàn bộ sự nghiệp chính trị của mình với cựu điệp viên KGB.
Putin đã đưa học trò của mình đến Moscow sau khi được bổ nhiệm làm thủ tướng vào năm 1999, và Medvedev nhanh chóng thăng tiến trở thành chủ tịch của tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom. Ông cũng từng là chánh văn phòng Điện Kremlin và phó thủ tướng thứ nhất.
Sau khi nhậm chức, ông tuyên bố nền kinh tế Nga đã đi vào "ngõ cụt" và cần cải cách khẩn cấp.
Nhưng những người hoài nghi chỉ ra rằng những lời lẽ như vậy chẳng có giá trị gì khi Nga vẫn còn do Putin thống trị, và bản thân Medvedev cũng đã hạ thấp bất kỳ gợi ý nào về sự khác biệt căn bản trong tầm nhìn của họ.
Sau khi ủng hộ các biện pháp chống tham nhũng khi còn tại vị, bản thân Medvedev đã bị cáo buộc tham nhũng vào năm 2017, khi cố lãnh đạo phe đối lập Alexei Navalny cáo buộc ông đã tích lũy một đế chế bất động sản xa xỉ bằng các quỹ tham ô. Navalny bị chính quyền Nga dán nhãn là "kẻ cực đoan" vào năm 2021.
Mặc dù những người theo chủ nghĩa tự do và phương Tây đã hy vọng Medvedev sẽ đảo ngược sự gia tăng kiểm soát của nhà nước và sự xói mòn các quyền tự do dân sự trong thời kỳ cầm quyền trước đây của Putin, ông lại tỏ ra không mấy mặn mà với việc cải tổ hoàn toàn di sản của Putin.
"Vladimir Vladimirovich Putin thực sự là chính trị gia nổi tiếng, giàu kinh nghiệm và thành công nhất của nước Nga hiện đại," Medvedev nói, khi cố gắng giải thích lý do tại sao ông từ chức để ủng hộ Putin vào năm 2012.
Hạnh Dương
www.Vietpressusa.us