VietPress USA ():
www.Vietpressusa.us
Nguyễn Bỉnh Khiêm (chữ Hán: 阮秉謙; 1491 – 1585),
tên huý là Văn Đạt (文達),[1] tự là Hanh
Phủ (亨甫), hiệu
là Bạch Vân am cư sĩ (白雲庵居士),[2] được các môn sinh tôn là Tuyết
Giang phu tử (雪江夫子), là
một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất của lịch sử cũng như văn hóa Việt Nam trong thế kỷ 16. Ông được
biết đến nhiều vì tư cách đạo đức, tài thơ văn của một nhà giáo có tiếng thời
kỳ Nam – Bắc triều (Lê – Mạc phân tranh)
cũng như tài tiên tri các tiến triển của lịch sử Việt Nam.
Sau khi đậu Trạng nguyên khoa
thi Ất Mùi (1535)[3] và làm quan dưới triều Mạc, ông được phong tước “Trình Tuyền hầu” rồi thăng
tới “Trình Quốc công” (程國公)[4][5] mà dân gian quen gọi ông
là Trạng Trình.[6] Dưới thời quân chủ của Việt
Nam, ông là một trong số rất hiếm văn nhân thuần túy (tức là những người không
phải quan tướng nắm binh quyền và chưa từng cầm quân ra trận) được phong
tới tước Công ('Quận công' hay 'Quốc công') ngay từ lúc còn sống. Trình
Quốc công là tước phong chính thức cao nhất của vua nhà Mạc ban cho
Nguyễn Bỉnh Khiêm gần 20 năm trước khi ông mất. Sự thật lịch sử này căn cứ vào
3 tấm văn bia do
chính ông soạn lúc đã cáo quan về quy ẩn tại quê nhà Trung Am ở độ tuổi ngoài
73 và hiện còn được lưu giữ gần như nguyên vẹn tại 2 huyện Quỳnh Phụ và Thái
Thụy của tỉnh Thái Bình.[7][8][9] Việc phong tước hiệu Quốc công
cho Nguyễn Bỉnh Khiêm ngay từ lúc sinh thời có thể xem là bằng chứng của sự coi
trọng rất lớn mà vua Mạc dành cho ông. Cũng cần biết rằng trong lịch sử, kiểu
văn nhân cầm quân chẳng hạn như Nguyễn Nghiễm hay Nguyễn Công Trứ thường
có nhiều cơ hội lớn để được triều đình ban phong những tước hiệu bậc cao hơn
hẳn so với kiểu văn nhân thuần túy như Nguyễn Trãi hay Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tuy
nhiên đến nay, vẫn còn nhiều nhà nghiên cứu đồng tình với một nhận định sai sót
là Nguyễn Bỉnh Khiêm chỉ được truy phong tước hiệu Quốc công sau khi ông đã qua
đời. Đạo Cao Đài sau
này cũng phong thánh cho ông và suy tôn ông là Thanh Sơn Đạo sĩ hay Thanh Sơn
chân nhân.
Hạnh Dương
www.Vietpressusa.us
