Cựu Tổng Thư Ký ASEAN Ong Keng Yong chỉ trích việc Campuchia và Lào mới đây đạt thoả thuận với Trung Quốc về cách giải quyết cuộc tranh chấp ở Biển Đông. Ông nói rằng làm như vậy là hai nước này can thiệp vào công việc nội bộ của Hiệp Hội các quốc gia Đông Nam Á- ASEAN.

Phát biểu tại diễn đàn Cộng đồng ASEAN ở Jakarta hôm nay, 25/4, ông Ong nói rằng động thái này là đáng ngạc nhiên, vì Campuchia và Lào không phải là các nước đang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, mà 4 nước ASEAN đang tranh chấp với Trung Quốc là Việt Nam, Brunei, Malaysia và Philippines.

Cựu Tổng Thư Ký ASEAN Ong Keng Yong, hiện là Phó Hiệu trưởng Trường Quốc tế Rajaratnam ở Singapore, khẳng định Biển Đông là một vấn đề luôn nằm trong nghị trình của tuyên bố ASEAN-Trung Quốc về cách hành xử của các bên trong Biển Đông. Ông nói “chúng tôi đã đồng ý với nhau trong ASEAN rằng vụ tranh chấp Biển Đông phải được giải quyết song phương, nhưng lập trường của ASEAN là có thể Lào đã viện chức Chủ tịch ASEAN trong năm nay để quyết định đưa ra một phát biểu, nhân danh cả khối.”

Hôm thứ Bảy vừa rồi, Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị loan báo rằng Bắc Kinh đã đạt được thoả thuận 4 điểm với Brunei, Campuchia và Lào về vấn đề Biển Đông.

Tân Hoa Xã tường thuật rằng 4 nước đã đồng ý rằng các cuộc tranh chấp ở Biển Đông nói chung “không phải là một vấn đề giữa Trung Quốc và ASEAN”, và các cuộc tranh chấp lãnh thổ này phải được giải quyết thông qua các cuộc hiệp thương và đàm phán song phương với các bên liên quan ‘theo Tuyên bố của ASEAN về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông’.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Indonesia Arrmanatha Nasir hôm Chủ nhật nói rằng các bên liên quan phải tôn trọng Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông, và tiến hành thương thuyết để đạt một bộ Quy tắc Ứng xử trên biển, là những cơ chế khu vực được lập ra để giải quyết các vấn đề trên biển. Indonesia đồng ý rằng ổn định khu vực là một vấn đề chung.

Nói với tờ The Jakarta Post hôm qua, ông Arrmanatha nói:

“Indonesia vẫn giữ lập trường của mình là duy trì ổn dịnh trên Biển Đông là một trách nhiệm chung giữa Trung Quốc, ASEAN và các nước liên quan khác.”

Tổng Thư Ký ASEAN Lê Lương Minh nói rằng các nước ASEAN phải duy trì lập trường chung về vấn đề Biển Đông dựa trên thoả thuận đạt được năm 2012.

Nói chuyện vói báo chí bên lề diễn đàn, ông Lê Lương Minh tái khẳng định bản nguyên tắc 6 điểm bao gồm việc nhanh chóng hoàn tất một bộ Quy tắc Ứng xử trên biển, và yêu cầu các nước tiếp tục tự chế. Ông Lê Lương Minh nói chiến lược của Bắc Kinh đòi giải quyết vấn đề song phương được biết rõ. Tuy nhiên ông nói rằng các nước tranh chấp có thể cùng nhau tìm cách giải quyết vấn đề với Trung Quốc.

Ông Lê Lương Minh nói một nước trong ASEAN không thể thương thuyết với Trung Quốc vì các cuộc tranh chấp cũng có liên quan tới các nước thành viên ASEAN khác.

Trung Quốc bênh vực thoả thuận giữa Trung Quốc, Campuchia và Lào về vấn đề Biển Đông, nói rằng thoả thuận này “không ảnh hưởng tới các quan hệ với ASEAN”.

Phát biểu hôm thứ Bảy vừa rồi tại một cuộc họp báo ở thủ đô Vientiane của Lào, ông Vương Nghị cho biết là 4 nước (Trung Quốc, Campuchia, Lào, Brunei) thoả thuận với nhau rằng các nước tranh chấp phải được quyền tự chọn cách giải quyết các vụ tranh chấp theo luật quốc tế, và bày tỏ sự chống đối chống mưu toan của các nước khác “nhằm áp đặt một nghị trình lên các nước khác.”

Tờ Canberra Times của Úc cho rằng áp lực ngoại giao của Trung Quốc đã gây chia rẽ trong khối ASEAN.